National Postal Workers Day (1st July) : From Mails to Service delivery many changes have taken place in the role of Postal officials - Postmaster General Krishna Kumar Yadav

विश्व भर में डाक सेवाओं में आमूल चूल परिवर्तन आये हैं। फिजिकल मेल से डिजिटल मेल के इस दौर में डाक सेवाओं में विविधता के साथ कई नए आयाम जुड़े हैं। डाककर्मी सरकारों और आमजन के बीच सेवाओं को प्रदान करने वाले एक अहम कड़ी के रूप में उभरे हैं। ऐसे में 1 जुलाई को पूरी दुनिया में  ‘नेशनल पोस्टल वर्कर्स डे’ के दिन डाककर्मियों का आभार व्यक्त करने का प्रचलन उभरा है। उत्तर गुजरात सह सौराष्ट्र एवं कच्छ परिक्षेत्र के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि ‘नेशनल पोस्टल वर्कर डे’ की अवधारणा अमेरिका से आई, जहाँ वाशिंगटन राज्य के सीऐटल शहर में वर्ष 1997 में कर्मचारियों के सम्मान में इस विशेष दिवस की शुरुआत की गई। धीरे-धीरे इसे भारत सहित अन्य देशों में भी मनाया जाने लगा। यह दिन दुनिया भर में डाककर्मियों द्वारा की जाने वाली सेवा के सम्मान में मनाया जाता है।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि डाककर्मियों की भूमिका में तमाम परिवर्तन आए हैं। ‘डाकिया डाक लाया’ के साथ  ‘डाकिया बैंक लाया’ भी अब उतना ही महत्वपूर्ण है। पत्रों व पार्सल के साथ-साथ आधुनिक दौर में लोगों के जीवन से जुड़ी महत्वपूर्ण चीजें पोस्टमैन ही घर-घर वितरित करता है। आधार कार्ड, पासपोर्ट, पैन कार्ड, वोटर आईडी, ड्राइविंग लाइसेंस, बैंक चेक बुक, एटीएम जैसे महत्वपूर्ण दस्तावेजों के साथ-साथ विभिन्न मंदिरों के प्रसाद, दवाईयां और रक्षाबंधन पर्व पर राखियाँ भी डाकियों द्वारा ही पहुँचायी जा रही हैं। गुजरात डाक परिमंडल में 4,500 से ज्यादा पोस्टमैन और 8,000 से ज्यादा ग्रामीण डाक सेवक लोगों के दरवाजे पर हर रोज दस्तक लगाते हैं, जिनके द्वारा औसतन प्रति माह 53 लाख स्पीड पोस्ट, पंजीकृत पत्र व पार्सल और 1.5 करोड़ से ज्यादा साधारण पत्रों का वितरण किया जा रहा है। ई-कामर्स को बढ़ावा देने हेतु कैश ऑन डिलीवरी, लेटर बाक्स से नियमित डाक निकालने हेतु नन्यथा मोबाईल एप एवं डाकियों द्वारा एण्ड्रोयड बेस्ड स्मार्ट फोन आधारित डिलीवरी और वित्तीय सेवाएं प्रदान करना जैसे तमाम कदम डाक विभाग की अभिनव पहल हैं।

भारतीय डाक सेवा के वरिष्ठ अधिकारी श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि डाक विभाग का सबसे मुखर चेहरा डाकिया है। डाकिया की पहचान चिट्ठी-पत्री और मनीऑर्डर बाँटने वाली रही है, पर अब डाकिए के हाथ में स्मार्ट फोन और बैग में डिजिटल डिवाइस भी है। डाकिया आज डिजिटल डिवाइस से राशन कार्ड धारकों का ई-केवाईसी कर रहा है। इण्डिया पोस्ट पेमेंट्स  बैंक के माध्यम से आर्थिक और सामाजिक समावेशन के तहत पोस्टमैन चलते-फिरते एटीएम के रूप में नई भूमिका निभा रहे हैं और जन सुरक्षा योजनाओं से लेकर आधार, डीबीटी, प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना, ई-श्रम कार्ड, वाहन बीमा, डिजिटल लाइफ सर्टिफिकेट तक की सुविधा प्रदान कर रहे हैं। आईपीपीबी के अंतर्गत डाकियों द्वारा घर बैठे 5 वर्ष तक के बच्चों का आधार बनाने, आधार में मोबाइल नंबर अपडेट करने के तहत प्रति माह 16,000 लोगों का आधार नामांकन/अद्यतनीकरण का कार्य किया जा रहा है, वहीं लोगों को आधार इनेबल्ड पेमेंट सिस्टम के माध्यम से घर बैठे उनके विभिन्न बैंक खातों से नगदी उपलब्ध करायी जा रही है। आज भी डाककर्मी जाड़ा, गर्मी, बरसात की परवाह किये बिना सुदूर क्षेत्रों तक डाक सेवाएँ प्रदान कर रहे हैं।

National Postal Workers Day (1st July): From Mails to Service delivery many changes have taken place in the role of Postal officials - Postmaster General Krishna Kumar Yadav

Postmen function as a bridge between Government and common people through services at door step-Postmaster General Krishna Kumar Yadav

Many changes have taken place in Postal services all over the world. In this era of physical mail to digital mail, there are many new dimensions associated with diversity in Postal services. Postal Workers have emerged as an important bridge between the Governments and the common people in providing various services. In such a situation, the practice of expressing gratitude to Postal workers on the day of 'National Postal Workers Day' has emerged all over the world on 1st July. Shri Krishna Kumar Yadav, Postmaster General, North Gujarat Region along with Saurashtra and Kutch Region told that the concept of 'National Postal Worker Day' came from USA, where this special day was started in the year 1997 in the city of Seattle, Washington State, in honor of the Postal Workers. Gradually, it started being celebrated in other countries including India. This day is celebrated in honor of the service rendered by Postal Workers across the world.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that there have been many changes in the role of Postal Workers. Along with 'Dakia Dak Laya', 'Dakia Bank Laya' is now equally important. Along with letters and parcels, the Postmen deliver important things related to people's lives in the modern era at door step. Important documents like Aadhaar, Passport, PAN Card, Voter ID, Driving License, Bank Cheque Book, ATM etc. are being delivered by postmen along with Prasad from various temples, medicines and Rakhi on Raksha Bandhan festival. In Gujarat Postal Circle, more than 4,500 Postman and More than 8,000  Gramin Dak Sevak knock on the doors of citizen every day, through whom on an average more than 53 lakhs Speed Post, Registered letters and Parcels and more than 1.5 Crore ordinary letters are being delivered every month. For promotion of e-commerce, Cash on Delivery, for regular clearing of mail from letter boxes  Nanyatha mobile app, Android based smart delivery and financial services by postmen are innovative initiatives of the Department of Posts, said Mr. Yadav.

 Indian Postal Service Officer Shri Krishna Kumar Yadav further said that the Postman is the most visible face of the Department of Posts. The identity of the Postman has been to deliver letters and money orders, but now a days Postman has a smart phone in his hand and a digital device in his mail bag. With Smart phones, today, Postman staff are doing e-KYC of Ration Card Holders. To promote economic and social inclusion in rural areas, Postmen are functioning as mobile ATMs and providing facilities of DBT, Jan Suraksha schemes, Aadhaar, Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana, e-Shram Card, vehicle insurance, Digital Life Certificate. They are enrolling children up to 5 years for Aadhaar and updating mobile number at door step, which is very useful in rural areas. Accordingly,  Aadhaar enrolment / updation of more than 16,000 People is being done through CELC every month. Apart from this, Postmen are providing cash withdrawal facility at door step through Aadhaar Enabled Payment System. Even today, Postal Workers are providing Postal Services to remote areas regardless of winter, summer and rain, said Postmaster General Yadav.

નેશનલ પોસ્ટલ વર્કર્સ ડે' (૧ જુલાઈ): પોસ્ટમેન ઘરે બેઠા માત્ર ડાક સેવાઓ જ નહીં પરંતુ બેંકિંગ અને આધાર સેવાઓ પણ પૂરી પાડે છે

પત્રો પહોંચાડનાર પોસ્ટમેન હવે સ્માર્ટ બની ગયો છે, હાથમાં સ્માર્ટ ફોન અને બેગમાં ડિજિટલ ઉપકરણ સાથે, તેની પાસે એક નવી ભૂમિકા છે - પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

વિશ્વભરમાં ડાક સેવાને લઈને આમૂલ ફેરફારો આવ્યા છે. ભૌતિક ડાકથી ડિજીટલ ડાકના આ યુગમાં પોસ્ટ સેવામાં વિવિધતા સાથે ઘણા નવા પાસાઓ જોડાયા છે. પોસ્ટમેન સરકાર અને સામાન્ય જનતા વચ્ચે સેવાઓ પહોંચાડતી એક મહત્વની કડી તરીકે ઊભરી આવ્યા છે. આ સમયે 1 જુલાઈએ સમગ્ર વિશ્વમાં ‘નેશનલ પોસ્ટલ વર્કર ડે’ નિમિત્તે ડાક કર્મચારીઓનો આભાર વ્યક્ત કરવાની પરંપરા ઊભરી છે. ઉત્તર ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણકુમાર યાદવે જણાવ્યું કે ‘નેશનલ પોસ્ટલ વર્કર ડે’ ની કલ્પના અમેરિકામાંથી આવી છે, જ્યાં વોશિંગટન રાજ્યના સીએટલ શહેરમાં વર્ષ 1997 માં કર્મચારીઓના સન્માનમાં આ વિશિષ્ટ દિવસની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. ધીમે ધીમે તે ભારત સહિત અન્ય દેશોમાં પણ ઉજવવા લાગ્યો. આ દિવસ સમગ્ર વિશ્વમાં ડાક કર્મચારીઓ દ્વારા આપવામાં આવતી સેવાના માનમાં ઉજવવામાં આવે છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે ડાક કર્મચારીઓની ભૂમિકામાં ઘણા ફેરફારો આવ્યા છે. 'ડાકિયા ડાક લાયા' ની સાથે, ડાકિયા બેંક લાયા' પણ આજકાલ એટલું જ મહત્વપૂર્ણ છે. પત્રો અને પાર્સલની સાથે, આધુનિક યુગમાં લોકોના જીવન સાથે જોડાયેલી મહત્વપૂર્ણ બાબતો ઘરે ઘરે પહોંચાડનાર પોસ્ટમેન છે. આધાર કાર્ડ, પાસપોર્ટ, પાન કાર્ડ, મતદાર ઓળખપત્ર, ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ, બેંક ચેક બુક, એટીએમ જેવા મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજોની સાથે, વિવિધ મંદિરોમાંથી પ્રસાદ, દવાઓ અને રક્ષાબંધન નિમિત્તે રાખડીઓ પણ પોસ્ટમેન દ્વારા પહોંચાડવામાં આવી રહી છે. ગુજરાત પોસ્ટલ સર્કલમાં દરરોજ ૪,૫૦૦ થી વધુ પોસ્ટમેન અને ૮,૦૦૦ થી વધુ ગ્રામીણ ડાક સેવકો લોકોના દરવાજા ખટખટાવે છે, જે દર મહિને સરેરાશ ૫૩ લાખ સ્પીડ પોસ્ટ, રજિસ્ટર્ડ પત્રો અને પાર્સલ અને ૧.૫ કરોડથી વધુ સામાન્ય પત્રો પહોંચાડે છે. ઈ-કોમર્સને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કેશ ઓન ડિલિવરી, લેટર બોક્સમાંથી નિયમિત ડાક સંગ્રહ માટે નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન, પોસ્ટમેન દ્વારા એન્ડ્રોઇડ આધારિત સ્માર્ટ ફોન આધારિત ડિલિવરી અને નાણાકીય સેવાઓ પૂરી પાડવા જેવા વિવિધ પગલાં ડાક વિભાગની નવીન પહેલ છે.

ભારતીય ડાક સેવાના વરિષ્ઠ અધિકારી શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે ડાક વિભાગનો સૌથી વધુ બોલતો ચહેરો પોસ્ટમેન છે. પોસ્ટમેનની ઓળખ પત્રો અને મની ઓર્ડરનું વિતરણ કરવાની રહી છે, પરંતુ હવે પોસ્ટમેનના હાથમાં સ્માર્ટ ફોન અને બેગમાં ડિજિટલ ઉપકરણ પણ છે. આજે પોસ્ટમેન ડિજિટલ ઉપકરણો દ્વારા રેશનકાર્ડ ધારકોનું ઇ-કેવાયસી કરી રહ્યો છે. ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંક દ્વારા આર્થિક અને સામાજિક સમાવેશ હેઠળ પોસ્ટમેન મોબાઇલ એટીએમ તરીકે નવી ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે અને જાહેર સુરક્ષા યોજનાઓથી લઈને આધાર, ડીબીટી, પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના, ઈ-શ્રમ કાર્ડ, વાહન વીમો, ડિજિટલ જીવન પ્રમાણપત્ર જેવી સુવિધાઓ પૂરી પાડી રહ્યા છે. IPPB હેઠળ, પોસ્ટમેન દ્વારા દર મહિને ૧૬,૦૦૦ થી વધુ લોકોના આધાર નોંધણી/અપડેશનનું કામ ઘરે બેઠા જેમાં ૫ વર્ષ સુધીના બાળકો માટે આધાર કાર્ડ બનાવવા અને આધાર કાર્ડમાં મોબાઇલ નંબર અપડેટ કરવાનું કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે, તે જ સમયે, લોકોને આધાર સક્ષમ ચુકવણી સિસ્ટમ દ્વારા ઘરે બેઠા તેમના વિવિધ બેંક ખાતાઓમાંથી રોકડ રકમ પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે. આજે પણ, ડાક કર્મચારીઓ શિયાળો, ઉનાળો કે વરસાદ ગમે તે હોય, દૂરના વિસ્તારોમાં ડાક સેવાઓ પૂરી પાડી રહ્યા છે.

 

 

 

 

 

नेशनल पोस्टल वर्कर्स डे (1 जुलाई) : डाक ही नहीं, बैंकिंग व आधार सेवाएं भी घर बैठे उपलब्ध करा रहा डाकिया - पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

चिट्ठी-पत्री बाँटने वाला डाकिया हुआ स्मार्ट, हाथ में स्मार्ट फोन व बैग में डिजिटल डिवाइस के साथ नई भूमिका - पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

Postmaster General Krishna Kumar Yadav released a Special Cancellation to spread awareness on 'International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking'

“अंतर्राष्ट्रीय नशा व मादक पदार्थ निषेध दिवस” पर लोगों को नशे के ख़तरों और मादक पदार्थों के प्रति सचेत करने और किसी भी प्रकार के नशे से दूर रहने हेतु जनजागरूकता के क्रम में भारतीय डाक विभाग ने 26 जून, 2025 को एक विशेष विरूपण (Special Cancellation) जारी किया। उत्तर गुजरात सह सौराष्ट्र एवं कच्छ परिक्षेत्र के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने मेहसाणा में इसे जारी किया, बताया कि गुजरात के सभी प्रधान डाकघरों में यह विशेष विरूपण जारी किया गया। इसे विशेष मुहर के रूप में स्पीड पोस्ट, रजिस्टर्ड पत्र, पार्सल सहित सामान्य पोस्टकार्ड, अंतर्देशीय पत्र और लिफाफों पर अंकित कर लोगों को जागरूक किया गया। वहीं, डाकियों ने भी डाक बाँटने के साथ लोगों को नशे से दूर रहने और इससे होने वाले नुकसानों के प्रति सचेत किया।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि, नशा केवल एक व्यक्ति की जिंदगी नहीं बिगाड़ता, बल्कि पूरे परिवार की खुशियों और समाज की शांति को भी छीन लेता है। उन्होंने लोगों से अपील भी की कि, अंतर्राष्ट्रीय नशा व मादक पदार्थ निषेध दिवस के अवसर पर हम सब यह दृढ़ संकल्प लें कि हम एक स्वस्थ, जागरूक और नशा मुक्त समाज के निर्माण की दिशा में मजबूती से आगे बढ़ेंगे।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि 1987 में, संयुक्त राष्ट्र महासभा ने 26 जून को इस दिवस के रूप में घोषित किया था। वर्ष 2025 के लिए इस दिवस की थीम- “बाधाओं को तोड़नाः सभी के लिए रोकथाम, उपचार और पुनर्प्राप्ति” है ।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि नशा मुक्ति के लिए सबसे जरुरी यह है, कि हम स्वयं इसके प्रति जागरूक बनें तथा इसे अपनी जिम्मेदारी समझकर अपने तथा समाज के सभी लोगों को इस समस्या से मुक्त कराएं। अंतर्राष्ट्रीय नशा व मादक पदार्थ निषेध दिवस मनाना तभी सार्थक हो सकता है जब एक जागरूक समाज के रूप में हम सब एक साथ मिल कर इस बुराई के विरुद्ध सामूहिक प्रयास करें।

Department of Posts released Special Cancellation to spread awareness about ‘International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking’


A Healthy, Aware and Drug-Free Society is essential for a Progressive Nation – Postmaster General Krishna Kumar Yadav

On the occasion of the ‘International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking’ on June 26, The Department of Posts released a Special Cancellation to create awareness about the dangers of drug abuse and to encourage people to stay away from all forms of intoxication. Postmaster General of North Gujarat Region and Saurashtra & Kutch Region Shri Krishna Kumar Yadav, released the special cancellation in Mehsana. With this initiative it was released at all Head Post Offices across Gujarat Postal Circle. This special cancellation is being stamped on Speed Post, Registered Letters, Parcels, as well as on ordinary mails including Postcards, Inland Letters and Envelopes, thereby spreading awareness among the people through letters & parcels. Apart from this Postmen are also contributing to the awareness campaign by sensitizing people during mail delivery about the harmful effects of drug use and urging them to stay drug-free.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that drug abuse not only destroys an individual’s life but also takes away the happiness of families and disrupts the peace of society. He appealed to the public to take a firm resolution on the occasion of the ‘International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking’ to move forward with determination towards building a healthy, aware and drug-free society.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav told that On December 7, 1987, the General Assembly of the United Nations set aside the 26th day of June of each year as ‘International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking’ to be observed worldwide. The theme for 2025, Break the Cycle, #StopOrganisedCrime, emphasises the significance of focused long-term action to disrupt the link between drug trafficking and organised crime, both of which fuel violence, corruption, and instability across regions.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav emphasized that the most essential step towards drug de-addiction is that each individual has to become self-aware and take it as a personal responsibility to help themselves and others in society break free from this menace. He added that observing the ‘International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking’ will only be meaningful when we, as an aware and united society, make collective efforts to combat this evil together.

‘આંતરરાષ્ટ્રીય નશા અને માદક પદાર્થ વિરોધી દિવસ’ નિમિતે જાગૃતિ માટે ડાક વિભાગ દ્વારા વિશેષ વિરૂપણ જાહેર કર્યું

સ્વસ્થ, જાગૃત અને નશામુક્ત સમાજ ઊન્નત રાષ્ટ્ર માટે આવશ્યક – પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

"આંતરરાષ્ટ્રીય નશા અને માદક પદાર્થ વિરોધી દિવસ" નિમિત્તે લોકોને નશાની ખતરનાક અસરોથી જાગૃત કરવા અને કોઈપણ પ્રકારના નશાથી દૂર રહેવા માટે જાગૃતિ ફેલાવવાના હેતુથી ભારતીય ડાક વિભાગ દ્વારા 26 જૂનના રોજ એક વિશેષ વિરૂપણ જાહેર કરવામાં આવ્યું. ઉત્તર ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ દ્વારા આ વિશેષ વિરૂપણ મેહસાણામાં જાહેર કરવામાં આવ્યું અને તેઓએ જણાવ્યું કે ગુજરાતના તમામ મુખ્ય ડાકઘરોમાં આ વિશેષ વિરૂપણ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યું છે. આ વિશિષ્ટ વિરૂપણ સ્પીડ પોસ્ટ, રજીસ્ટર્ડ પત્રો, પાર્સલો ઉપરાંત સામાન્ય પોસ્ટકાર્ડ, અંતર્દેશીય પત્રો અને કવર પર તેને ખાસ સ્ટેમ્પ તરીકે છાપવામાં આવશે, જેના માધ્યમથી લોકોમાં નશાના વિરોધમાં જાગૃતિ ફેલાવવામાં આવી રહી છે. ડાક વિતરણ કરતી વખતે પોસ્ટમેનઓ પણ લોકોને નશાથી દૂર રહેવા અને તેના નુકસાન વિશે અવગત કરવાની કામગીરી કરશે, જે આ જનજાગૃતિ અભિયાનનો મહત્વપૂર્ણ ભાગ બનશે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવએ જણાવ્યું કે નશો માત્ર એક વ્યક્તિની જિંદગી જ નષ્ટ કરતો નથી, પરંતુ તે આખા પરિવારની ખુશીઓ અને સમાજની શાંતિ પણ છીનવી લે છે. તેમણે લોકોને અપીલ કરી કે આંતરરાષ્ટ્રીય નશા અને માદક પદાર્થ વિરોધી દિવસના અવસર પર આપણે સૌ મળીને એ દૃઢ સંકલ્પ કરીએ કે અમે એક સ્વસ્થ, જાગૃત અને નશામુક્ત સમાજના નિર્માણ માટે દ્રઢતાપૂર્વક આગળ વધીશું.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવએ માહિતી આપી કે વર્ષ 1987માં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાએ 26 જૂનને "આંતરરાષ્ટ્રીય નશા અને માદક પદાર્થ વિરોધી દિવસ" તરીકે જાહેર કર્યો હતો. વર્ષ 2025 માટે આ દિવસની થીમ છે “અવરોધો ને તોડો: સૌ માટે નિવારણ, સારવાર અને પુનઃપ્રાપ્તિ”.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવએ જણાવ્યું કે નશામુક્તિ માટે સૌથી જરૂરી વાત એ છે કે આપણે પોતે એ અંગે જાગૃત બની અને આ સમસ્યાને પોતાની જવાબદારી તરીકે સમજીને પોતાને તેમજ સમાજના તમામ લોકોને આ બુરાઈથી મુક્ત કરાવીએ. તેમણે ઉમેર્યું કે આંતરરાષ્ટ્રીય નશા અને માદક પદાર્થ વિરોધી દિવસ ત્યારે જ સાથર્થક બની શકે છે જ્યારે આપણે એક જાગૃત સમાજ તરીકે એકસાથે મળી ને આ દુરાચાર સામે સામૂહિક પ્રયાસ કરીએ.

 

 

 ’अंतर्राष्ट्रीय नशा व मादक पदार्थ निषेध दिवस’ पर जनजागरूकता हेतु डाक विभाग ने जारी किया विशेष विरूपण

स्वस्थ, जागरूक और नशा मुक्त समाज उन्नत राष्ट्र हेतु जरूरी- पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

International Day of Yoga : Department of Posts celebrated 11th 'IDY' with the theme "Yoga for One Earth, One Health"

11वां 'अंतर्राष्ट्रीय योग दिवस' डाक विभाग द्वारा 21 जून, 2025 को उत्तर गुजरात एवं सौराष्ट्र-कच्छ परिक्षेत्र के विभिन्न मंडलों व डाकघरों में उत्साह पूर्वक मनाया गया। इसमें डाककर्मियों के साथ-साथ उनके परिजनों और सामुदायिक सहभागिता भी रही। योग दिवस-2025 की थीम 'एक पृथ्वी, एक स्वास्थ्य के लिए योग' है। पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने डाक विभाग के अधिकारियों व कर्मचारियों को नियमित योगाभ्यास करने और इसे अपनी नियमित जीवन शैली में जोड़ने पर जोर दिया।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि योग वस्तुत: अनुशासित जीवन जीने का विज्ञान है। 'योग: कर्मसु कौशलम्' के माध्यम से भारतीय संस्कृति की इस अमूल्य और विलक्षण धरोहर को वैश्विक स्तर पर अपनाया गया है। आज के भौतिकवादी युग में योग न केवल निरोग रहने का साधन है, बल्कि मानवता के संरक्षण का प्रबल अवलंबन भी है। यह हमारे जीवन से जुड़े भौतिक, मानसिक, भावनात्मक, आत्मिक और आध्यात्मिक सभी पहलुओं पर काम करता है। इस 'अंतर्राष्ट्रीय योग दिवस' को ''एक पृथ्वी, एक स्वास्थ्य के लिए योग" की थीम को समर्पित कर इसे चरितार्थ भी किया गया है।

क्षेत्रीय कार्यालय द्वारा सरदार पटेल नेशनल मेमोरियल, शाहीबाग, अहमदाबाद में आयोजित सामूहिक योगाभ्यास कार्यक्रम में सहायक निदेशक श्री वी. एम वोहरा ने कहा कि, योग न सिर्फ हमें नकारात्मकता से दूर रखता है अपितु हमारे मनोमस्तिष्क में अच्छे विचारों का निर्माण भी करता है। सहायक निदेशक श्री रितुल गाँधी और श्री एम. एम शेख ने कहा कि, योग को अपनाकर हम सभी स्वस्थ भारत के निर्माण में सहभागी बन सकते हैं। योग प्रशिक्षक श्रीमती रिंकु आचार्य और रीमा राउलजी, अहमदाबाद जीपीओ ने इस अवसर पर योगा प्रोटोकाल के तहत विभिन्न आसनों की महत्ता बताते हुए योगाभ्यास कराया।

इस अवसर पर सहायक डाक अधीक्षक जिनेश पटेल, रौनक शाह, भाविन प्रजापति, डाक निरीक्षक योगेंद्र राठौड़, लेखाधिकारी राम स्वरुप माँगवा, रवि रावत, तारा चंद कुमावत सहित तमाम अधिकारियों-कर्मचारियों और उनके परिजनों ने योगाभ्यास कर नियमित योगाभ्यास करने का संकल्प लिया।

ડાક વિભાગે ' એક પૃથ્વી, એક સ્વાસ્થ્ય માટે યોગ' થીમ સાથે ૧૧મો 'આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ' ઉત્સાહભેર ઉજવ્યો.

યોગ એ શિસ્તબદ્ધ જીવન જીવવાનું વિજ્ઞાન છે - પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

૨૧ જૂન, ૨૦૨૫ના રોજ ઉત્તર ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ પરિક્ષેત્રના વિવિધ મંડળો અને પોસ્ટઓફિસોમાં ૧૧મો આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ ડાક વિભાગ દ્વારા ઉત્સાહપૂર્વક ઉજવાયો. તેમાં ડાક કર્મચારીઓ તેમજ તેમના પરિવારો અને સમુદાયે ભાગ લીધો હતો. યોગ દિવસ-૨૦૨૫ ની થીમ ' એક પૃથ્વી, એક સ્વાસ્થ્ય માટે યોગ ' છે. પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે ટપાલ વિભાગના અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓ પર નિયમિતપણે યોગ કરવાનો અને તેને તેમની નિયમિત જીવનશૈલીમાં સામેલ કરવાનો ભાર મૂક્યો. 

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે યોગ ખરેખર શિસ્તબદ્ધ જીવન જીવવાનું વિજ્ઞાન છે. ભારતીય સંસ્કૃતિનો આ અમૂલ્ય અને અનોખો વારસો 'યોગ: કર્મસુ કૌશલમ' દ્વારા વૈશ્વિક સ્તરે અપનાવવામાં આવ્યો છે. આજના ભૌતિકવાદી યુગમાં, યોગ ફક્ત સ્વસ્થ રહેવું સાધન નથી, પરંતુ માનવતાના રક્ષણ માટે એક મજબૂત આધાર પણ છે. તે આપણા જીવનના તમામ પાસાઓ - શારીરિક, માનસિક, ભાવનાત્મક, આત્મિક અને આધ્યાત્મિક - પર કાર્ય કરે છે. આ 'આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ' "એક પૃથ્વી, એક સ્વાસ્થ્ય માટે યોગ" ની થીમને સમર્પિત કરવામાં આવ્યો છે અને તે પૂર્ણ થયો છે.

ક્ષેત્રીય કચેરી દ્વારા સરદાર પટેલ મેમોરિયલ, શાહિબાગ ખાતે આયોજિત સમૂહ યોગાભ્યાસ કાર્યક્રમમાં સહાયક નિદેશક શ્રી વી. એમ. વોહરાએ જણાવ્યું કે યોગ માત્ર નકારાત્મકતાથી દૂર રાખે છે એટલું જ નહીં, પરંતુ આપણા મન અને મગજમાં સારા વિચારોનું નિર્માણ પણ કરે છે. સહાયક નિદેશક શ્રી રિતુલ ગાંધી અને શ્રી એમ. એમ. શેખે જણાવ્યું કે યોગને  અપનાવવાથી આપણે સૌ સ્વસ્થ ભારતના નિર્માણમાં ભાગીદાર બની શકીએ છીએ. યોગ પ્રશિક્ષક શ્રીમતી રિંકુ આચાર્ય અને રીમા રાઉલજી, અમદાવાદ જીપીઓએ આ અવસરે યોગા પ્રોટોકોલ હેઠળ વિવિધ આસનોની મહત્તા સમજાવી અને યોગાભ્યાસ કરાવ્યો.

આ અવસરે સહાયક ડાક અધિક્ષક જિનેશ પટેલ, રૌનક શાહ, ભાવિન પ્રજાપતિ, ડાક નિરીક્ષક યોગેન્દ્ર રાઠોડ, સહાયક લેખા અધિકારી રામ સ્વરૂપ માંગવા, રવિ રાવત, તારા ચંદ કુમાવત સહિતના અધિકારીઓ, કર્મચારીઓ તથા તેમના પરિવારજનોએ યોગાભ્યાસ કરી અને નિયમિત યોગ કરવા માટે સંકલ્પ કર્યો.

Department of Posts celebrated 11th 'International Day of Yoga' with the theme "Yoga for One Earth, One Health"

Yoga is the science of living a disciplined life - Postmaster General Krishna Kumar Yadav

Department of Posts marked the 11th International Day of Yoga (IDY-2025) with vibrant enthusiasm under the global theme "Yoga for One Earth, One Health." Across various Divisions and Post Offices in North Gujarat and the Saurashtra-Kutch Region, officials and their families actively embraced yoga as a vital practice for physical and mental well-being.

Leading the initiative, Shri Krishna Kumar Yadav, Postmaster General of the Region, emphasized the essential role of yoga in cultivating a disciplined lifestyle. “Yoga is not just exercise; it is a comprehensive science for balanced living. In the fast-paced materialistic world, yoga acts as a powerful anchor for humanity, nurturing our physical, mental, emotional, and spiritual dimensions,” he stated. He further encouraged all postal employees to integrate yoga into their daily routines for long-term health and vitality.

In a symbolic celebration, a large-scale collective yoga session was held at the iconic Sardar Vallabhbhai Patel National Memorial, located in Shahi Baug, Ahmedabad. The event witnessed widespread participation, reflecting a shared commitment to health and harmony.

Assistant Director Shri V M Vohra highlighted yoga's ability to counter negativity and foster inner peace. Supporting the message, fellow Assistant Directors Shri Ritul Gandhi and Shri M M Shaikh emphasized yoga’s role in achieving a fit and healthy India, noting its growing acceptance across diverse sectors of society.

The yoga session featured expert instruction by Ms. Rinku J. Acharya and Ms. Reema A. Raulji from Ahmedabad GPO, who demonstrated various postures and explained their significance as per the official yoga protocol. Participants followed their lead with dedication, turning the event into a live embodiment of the day's theme.

Prominent attendees included Assistant Superintendent of Post Offices Jinesh Patel, Ronak Shah, Bhavin Prajapati, Inspector Yogendra Rathaud, Assistant Account Officer Ramswaroop Mangawa, and officers like Ravi Ravat and Tara Chand Kumawat. Alongside their families, they participated enthusiastically and pledged to adopt yoga as a lifelong habit.

Through this unified celebration, the Department of Posts not only promoted the message of holistic health but also reaffirmed its commitment to employee well-being and national wellness movements. The initiative served as a reminder that when institutions lead by example, social transformation becomes not just possible—but powerful.

 

 

 

 

 डाक विभाग ने 'एक पृथ्वी, एक स्वास्थ्य के लिए योग' थीम के साथ उत्साह पूर्वक मनाया 11वां 'अंतर्राष्ट्रीय योग दिवस'

अनुशासित जीवन जीने का विज्ञान है योग - पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

 

World Environment Day : Postmaster General Krishna Kumar Yadav released a special cancellation along with tree plantation to promote environmental protection

डाक विभाग के तत्वावधान में 'विश्व पर्यावरण दिवस' पर वृक्षारोपण एवं जन जागरूकता कार्यक्रम का आयोजन किया गया। इस अवसर पर उत्तर गुजरात सह सौराष्ट्र एवं कच्छ परिक्षेत्र के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने राजकोट प्रधान डाकघर में 'विश्व पर्यावरण दिवस' पर एक विशेष विरूपण जारी किया एवं पौधारोपण कर पर्यावरण संरक्षण का संदेश दिया। उन्होंने कहा कि पर्यावरण संरक्षण आज की सबसे बड़ी जरुरत है, आने वाली पीढ़ी को जीवित रहने के लिए शुद्ध आक्सीजन मिले इसके लिए ज्यादा से ज्यादा पौधे लगाएं व परिवार के सदस्य की भांति उसकी देखभाल करें। वैश्विक स्तर पर निरंतर बढ़ रहे तापमान को भी हम इन्हीं पेड़-पौधों के जरिये नियंत्रित कर सकते हैं।

श्री यादव ने इस अवसर पर डाककर्मियों  से पर्यावरण में बढ़ रहे प्लास्टिक प्रदूषण और उसके चलते पैदा हो रही विसंगतियों की ओर ध्यान आकर्षित करके हर डाककर्मी से पौधारोपण द्वारा उनके निवारण में भागीदार बनने का एवं इको फ्रेंडली उत्पादों का इस्तेमाल करने को भी प्रेरित किया।

पोस्टमास्टर जनरल श्री  कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि इस वर्ष विश्व पर्यावरण दिवस की थीम "प्लास्टिक प्रदूषण को समाप्त करना" है। यह थीम प्लास्टिक प्रदूषण संकट के समाधान का समर्थन करती है और लोगों, समुदायों और सरकारों को स्थायी प्रथाओं का पालन करने के लिए प्रोत्साहित करती है। यह प्लास्टिक कचरे को कम करने और खत्म करने के लिए तत्काल कार्रवाई की भी वकालत करता है।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने पर्यावरण अनुकूल जीवन शैली अपनाने एवं प्राकृतिक संसाधनों को बचाने के लिए प्रेरित किया। उन्होंने कहा कि सिर्फ दिवस विशेष पर वृक्षारोपण से बात नहीं बनेगी बल्कि हमें हर दिन पर्यावरण दिवस की तरह जागरूक रहना होगा तथा प्लास्टिक प्रदूषण को समाप्त करते हुए इको फ्रेंडली हर माह पौधा लगाना होगा। पर्यावरण संरक्षण के लिए हमें अपनी भावी पीढ़ी को जागरूक करना होगा।

प्रवर डाक अधीक्षक श्री आर आर वीरडा ने कहा कि पर्यावरण संरक्षण के लिये पौधे लगाना हम सबका दायित्व है। सीनियर पोस्टमास्टर श्री के एस शुक्ला ने कहा कि वृक्ष हमें जीवन देता है इसलिए वृक्ष लगाने के साथ-साथ इनका संरक्षण भी बहुत जरुरी है। सहायक निदेशक श्री के एस ठक्कर ने ‘एक व्यक्ति, एक वृक्ष’ के नारे के साथ पौधारोपण के महत्त्व को बताया।

इस अवसर पर प्रवर अधीक्षक डाकघर श्री आर आर वीरडा, सीनियर पोस्टमास्टर श्री के एस शुक्ला, सहायक निदेशक श्री के एस ठक्कर,  रेल डाक सेवा के अधीक्षक श्री अनिल कुमार, राजकोट फिलाटेलिक एसोसिएशन के सेक्रेटरी श्री एच सी मेहता, राजकोट फिलाटेलिक सोसाइटी के सेक्रेटरी श्री जिग्नेश शाह, श्री राजेश कोठारी सहायक अधीक्षक श्री बी के जीड, श्री के जी जसानी, निरीक्षक श्री जे जे डांगर, श्री डी डी वाघेला, श्री भावेश कुबावत, श्री किशोर भट्टी सहित तमाम लोग उपस्थित रहे।

On World Environment Day, Postmaster General Krishna Kumar Yadav released a special cancellation along with tree plantation to promote environmental protection

Department of Posts launched a campaign on World Environment Day under the theme 'Beat Plastic Pollution'

Postmaster General K K Yadav Encouraged Postal staff to adopt environment-friendly lifestyle and save natural resources

Under the aegis of India Post, a tree plantation and public awareness program was organized on ‘World Environment Day’. On this occasion, Postmaster General of  North Gujarat Region & Saurashtra and Kutch Region, Mr. Krishna Kumar Yadav released a special cancellation on at the Rajkot Head Post Office to mark World Environment Day and planted trees to promote the environmental protection. He said that environmental protection is the biggest need of today, to ensure that the coming generation gets pure oxygen for survival, plant as many trees as possible and take care of them like family member. Rising global temperatures can be mitigated through trees and plants.

On this occasion, Shri Yadav drew the attention of postal employees to the increasing plastic pollution in the environment and the resulting imbalances. He urged every postal employee to become a partner in its mitigation through tree plantation and encouraged them to use eco-friendly products.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that the theme of World Environment Day this year is "Beat Plastic Pollution". The theme supports solutions to the plastic pollution crisis and encourages people, communities and governments to adopt sustainable practices. It also advocates immediate action to reduce and eliminate plastic waste.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav encouraged postal staff to adopt an environment - friendly lifestyle and save natural resources. He said that planting trees only on special days will not work, rather we have to be aware every day like Environment Day and plant a tree every month. We have to make our future generation aware about environmental protection.

Senior Superintendent of Post Offices Shri R R Virda said that t is the responsibility of all of us to plant for environmental protection. Senior Postmaster Shri K S Shukla said that trees give us life, therefore, along with planting trees, their protection is also very important. Assistant Director Shri K S Thakkar explained the importance of plantation with the slogan of ‘One Person, One Tree’.

On this occasion, Senior Superintendent of Post Offices Shri R R Virda, Sr. Postmaster Shri K S Shukla, Assistant Director Shri K S Thakkar, Superintendent of RMS Shri Anil Kumar, Secretary of Rajkot Philatelic Association Shri HC Mehta, Secretary of Rajkot Philatelic Society Shri Jignesh Shah, Shri Rajesh Kothari, Assistant Superintendent Shri B K Zid, Shri K G Jasani, Inspector Shri J J Dangar, Shri D D Vaghela, Shri Bhavesh Kubavat, Shri Kishor Bhatti, many other officials were present.

વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ પર પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવે વૃક્ષારોપણ સાથે વિશેષ વિરુપણ કરીને પર્યાવરણ સંરક્ષણનો સંદેશ આપ્યો

ડાક વિભાગે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ પર ‘પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણને માત આપો’ થીમ હેઠળ એક ઝુંબેશ શરૂ કરી

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવે ડાક કર્મચારીઓને પર્યાવરણ અનુકૂળ જીવનશૈલી અપનાવવા અને કુદરતી સંસાધનો બચાવવા માટે પ્રેરણા આપી

ડાક વિભાગના નેજા હેઠળ 'વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ' નિમિત્તે વૃક્ષારોપણ અને જનજાગૃતિ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું. આ અવસરે ઉત્તર ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે રાજકોટ મુખ્ય ડાકઘરમાં 'વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ' નિમિત્તે વિશેષ વિરુપણ કર્યું અને વૃક્ષારોપણ કરીને પર્યાવરણ સંરક્ષણનો સંદેશ આપ્યો. તેમણે જણાવ્યું કે પર્યાવરણ સંરક્ષણ આજના યુગની સૌથી મોટી જરૂરિયાત છે. આવનારી પેઢીઓને શુદ્ધ ઓક્સિજન મળી રહે તે માટે વધુમાં વધુ વૃક્ષો વાવો અને તેને પરિવારના સભ્યની જેમ સાચવો. વૈશ્વિક સ્તરે સતત વધી રહેલા તાપમાનને પણ આપણે આ વૃક્ષો અને વનસ્પતિઓ દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકીએ છીએ.

શ્રી યાદવે આ અવસરે ડાક કર્મચારીઓનું ધ્યાન પર્યાવરણમાં વધતા પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ અને તેના કારણે થતી સમસ્યાઓ તરફ આકર્ષિત કર્યું અને દરેક ડાક કર્મચારીને વૃક્ષારોપણ દ્વારા તેના નિરાકરણમાં ભાગીદાર બનવા તેમજ ઇકો-ફ્રેન્ડલી ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરવા માટે પણ પ્રેરણા આપી.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે આ વર્ષે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસની થીમ "પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણને માત આપો" છે. આ થીમ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણના સંકટના ઉકેલને સમર્થન આપે છે અને લોકો, સમુદાયો અને સરકારોને સ્થિર અને ટકાઉ આચરણ અપનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. આ થીમ પ્લાસ્ટિક કચરાને ઘટાડવા અને સમાપ્ત કરવા માટે તાત્કાલિક પગલાં લેવા તરફ પણ અગ્રેસર છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પર્યાવરણ અનુકૂળ જીવનશૈલી અપનાવવા અને કુદરતી સંસાધનો બચાવવા માટે પ્રેરણા આપી. તેમણે જણાવ્યું કે માત્ર ખાસ દિવસે વૃક્ષારોપણ કરીને સમસ્યાનું નિરાકરણ નહીં આવે, પણ આપણને દરેક દિવસને પર્યાવરણ દિવસની જેમ ઉજવવા માટે જાગૃત રહેવું પડશે અને પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણને દૂર કરીને દર મહિને ઇકો-ફ્રેન્ડલી વૃક્ષોનું રોપણ કરવું પડશે. પર્યાવરણ સંરક્ષણ માટે આપણને ભાવિ પેઢીને પણ જાગૃત કરવી પડશે.

પ્રવર ડાક અધિક્ષક શ્રી આર. આર. વીરડાએ જણાવ્યું કે પર્યાવરણ સંરક્ષણ માટે વૃક્ષારોપણ કરવું આપણાં સૌનું દાયિત્વ છે. સિનિયર પોસ્ટમાસ્ટર શ્રી કે. એસ. શુક્લાએ જણાવ્યું કે વૃક્ષ આપણને જીવન આપે છે, તેથી વૃક્ષારોપણ સાથે સાથે તેમનું સંરક્ષણ પણ અત્યંત જરૂરી છે. સહાયક નિદેશક શ્રી કે. એસ. ઠક્કરે 'એક વ્યક્તિ, એક વૃક્ષ'ના નારા સાથે વૃક્ષારોપણના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો.

આ અવસરે પ્રવર ડાક અધિક્ષક શ્રી આર. આર. વીરડા, સિનિયર પોસ્ટમાસ્ટર શ્રી કે. એસ. શુક્લા, સહાયક નિદેશક શ્રી કે. એસ. ઠક્કર, રેલ ડાક સેવાના અધિક્ષક શ્રી અનિલકુમાર, રાજકોટ ફિલાટેલિક એસોસિયેશનના સચિવ શ્રી એચ. સી. મહેતા, રાજકોટ ફિલાટેલિક સોસાયટીના સચિવ શ્રી જિગ્નેશ શાહ, શ્રી રાજેશ કોઠારી, સહાયક અધિક્ષક શ્રી બી. કે. જીડ, શ્રી કે. જી. જસાની, ડાક નિરીક્ષક શ્રી જે. જે. ડાંગર, શ્રી ડી. ડી. વાઘેલા, શ્રી ભાવેશ કુબાવત, શ્રી કિશોર ભટ્ટી સહિત અનેક લોકો હાજર રહ્યા.

 

 

विश्व पर्यावरण दिवस पर पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव ने पौधारोपण संग विशेष विरूपण जारी कर पर्यावरण संरक्षण का दिया संदेश

डाक विभाग ने विश्व पर्यावरण दिवस पर ‘प्लास्टिक प्रदूषण को मात दें’ थीम के तहत चलाया अभियान

पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव ने डाक कर्मियों को पर्यावरण अनुकूल जीवनशैली अपनाने और प्राकृतिक संसाधन बचाने के लिए किया प्रेरित