MahaShivratri : महाशिवरात्रि में घर बैठे स्पीड पोस्ट से प्राप्त करें श्री सोमनाथ, श्री काशी विश्वनाथ और श्री महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग का प्रसाद - पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

महाशिवरात्रि में शिव आराधना की विशेष महिमा है। हर किसी की इच्छा होती है कि वह भगवान शिव के ज्योतिर्लिङ्ग स्वरूप का दर्शन और आशीर्वाद स्वरुप प्रसाद पा सके। परन्तु कुछ श्रद्धालु चाहकर भी दर्शन नहीं कर पाते। अब ऐसे श्रद्धालुओं को निराश होने की आवश्यकता नहीं है। डाक विभाग की स्पीड पोस्ट सेवा के माध्यम से लोग देश के किसी भी कोने में घर बैठे श्री सोमनाथ मंदिर, गुजरात, श्री काशी विश्वनाथ मंदिर, वाराणसी और श्री महाकालेश्वर मंदिर, उज्जैन  का प्रसाद प्राप्त कर सकते हैं। उक्त जानकारी उत्तर गुजरात एवं सौराष्ट्र और कच्छ परिक्षेत्र के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने दी। साथ ही महाशिवरात्रि में डाकघरों से गंगाजल की सुविधा भी उपलब्ध है। 250 मि.ली.की गंगाजल बोतल मात्र 30 रूपये में ली जा सकती है।

 

 

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि श्री सोमनाथ ट्रस्ट ने श्रद्धालुओं को घर बैठे प्रसाद उपलब्ध कराने हेतु भारतीय डाक विभाग से एक समझौता किया है। इस समझौते के तहत कोई भी श्रद्धालु मैनेजर, श्री सोमनाथ ट्रस्ट, प्रभास पाटन, जिला- जूनागढ़, गुजरात-362268 को ₹270 का ई-मनीऑर्डर भेजकर स्पीड पोस्ट द्वारा प्रसाद मँगा सकता है। ई-मनीऑर्डर पर "प्रसाद के लिए बुकिंग' अंकित करना होगा। तदोपरांत श्री सोमनाथ ट्रस्ट द्वारा  संबंधित श्रद्धालु को 400 ग्राम का प्रसाद का पैकेट स्पीड पोस्ट द्वारा भेजा जायेगा। इस प्रसाद में 200 ग्राम बेसन लड्डू, 100 ग्राम तिल की चिक्की और 100 ग्राम मावा की चिक्की रहेगी।

श्री काशी विश्वनाथ मंदिर का प्रसाद भी देश भर में स्पीड पोस्ट सेवा द्वारा लोगों को उपलब्ध कराया जा रहा है। इसके तहत मात्र ₹ 251 रूपये का ई-मनीआर्डर प्रवर अधीक्षक डाकघर, वाराणसी (पूर्वी) मंडल-221001 के नाम भेजना होगा। ई-मनीऑर्डर प्राप्त होते ही डाक विभाग द्वारा तत्काल दिए गए पते पर स्पीड पोस्ट द्वारा प्रसाद भेज दिया जायेगा। भारतीय डाक सेवा के वरिष्ठ अधिकारी श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि प्रसाद में श्री काशी विश्वनाथ ज्योतिर्लिङ्ग की छवि, महामृत्युंजय यंत्र, श्री शिव चालीसा, 108 दाने की रुद्राक्ष की माला, बेलपत्र, माता अन्नपूर्णा से भिक्षाटन करते भोले बाबा की छवि अंकित सिक्का, भभूति, रक्षा सूत्र, रुद्राक्ष मनका, मेवा, मिश्री का पैकेट इत्यादि शामिल हैं।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि उज्जैन के प्रसिद्ध श्री महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग मंदिर का प्रसाद भी डाक द्वारा मंगाया जा सकता है। इसके लिए मैनेजर, स्पीड पोस्ट सेण्टर, उज्जैन को 251 रूपये का ई-मनीआर्डर करना पड़ेगा और इसके बदले में वहाँ से स्पीड पोस्ट द्वारा प्रसाद भेज दिया जाता है। इस प्रसाद में 200 ग्राम लड्डू, भभूति और भगवान श्री महाकालेश्वर जी का चित्र शामिल है।

डाक विभाग ने इस बात के भी प्रबंध किए हैं कि, भक्तों को मोबाइल नंबर पर स्पीड पोस्ट का विवरण एसएमएस के माध्यम से मिलेगा। इसके लिए भक्तों को ई-मनीऑर्डर में अपना पूरा पता, पिन कोड और मोबाइल नंबर लिखना अनिवार्य होगा।

મહાશિવરાત્રી પર, તમારા ઘરે સ્પીડ પોસ્ટ દ્વારા પ્રાપ્ત કરો શ્રી સોમનાથ, શ્રી કાશી વિશ્વનાથ અને શ્રી મહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગનો પ્રસાદ - પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

મહાશિવરાત્રી પર શિવજીની આરાધના કરવાનો વિશેષ મહિમા છે. દરેક વ્યક્તિ ભગવાન શિવના જ્યોતિર્લિંગ સ્વરૂપના દર્શન કરવા અને આશીર્વાદ સ્વરૂપે પ્રસાદ મેળવવાની ઇચ્છા રાખે છે. પરંતુ કેટલાક ભક્તો ઈચ્છવા છતાં દર્શન કરી શકતા નથી. હવે આવા ભક્તોએ નિરાશ થવાની જરૂર નથી. પોસ્ટ વિભાગની સ્પીડ પોસ્ટ સેવા દ્વારા, લોકો દેશના કોઈપણ ખૂણામાં, ગુજરાતના શ્રી સોમનાથ મંદિર, વારાણસીના શ્રી કાશી વિશ્વનાથ મંદિર, અને ઉજ્જૈનના શ્રી મહાકાલેશ્વર મંદિર નો પ્રસાદ ઘરે બેઠા મેળવી શકે છે. ઉપરોક્ત માહિતી ઉત્તર ગુજરાત તથા  સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે આપી. આ ઉપરાંત, મહાશિવરાત્રી પર પોસ્ટ ઓફિસમાંથી ગંગાજળની સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ છે. ૨૫૦ મિલી ગંગાજળની બોટલ ફક્ત ૩૦ રૂપિયામાં મેળવી શકાય છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે શ્રી સોમનાથ ટ્રસ્ટે ભારતીય ટપાલ  વિભાગ સાથે ભક્તોને તેમના ઘરે પ્રસાદ પહોંચાડવા માટે કરાર કર્યો છે. આ કરાર હેઠળ, કોઈપણ ભક્ત ₹૨૭0 નો ઈ-મની ઓર્ડર મેનેજર, શ્રી સોમનાથ ટ્રસ્ટ, પ્રભાસ પાટણ, જિલ્લો- જૂનાગઢ, ગુજરાત- 362268 ને મોકલીને સ્પીડ પોસ્ટ દ્વારા પ્રસાદ મંગાવી શકે છે. ઈ-મની ઓર્ડર પર "પ્રસાદ માટે બુકિંગ" લખેલું હોવું જોઈએ. ત્યારબાદ, શ્રી સોમનાથ ટ્રસ્ટ સંબંધિત ભક્તને સ્પીડ પોસ્ટ દ્વારા પ્રસાદનું ૪૦૦ ગ્રામનું પેકેટ મોકલશે. આ પ્રસાદમાં ૨૦૦ ગ્રામ મગસના  લાડુ, ૧૦૦ ગ્રામ તલની ચીક્કી અને ૧૦૦ ગ્રામ માવા ચીક્કી હશે.

શ્રી કાશી વિશ્વનાથ મંદિરનો પ્રસાદ પણ સ્પીડ પોસ્ટ સેવા દ્વારા દેશભરના લોકોને ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી રહ્યો છે. આ અંતર્ગત, ફક્ત ₹૨૫૧ નો ઈ-મની ઓર્ડર સિનિયર સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ પોસ્ટ ઓફિસ, વારાણસી (પૂર્વ) ડિવિઝન- 221001 ના નામે મોકલવાનો રહેશે. ઈ-મની ઓર્ડર મળ્યા પછી, પોસ્ટલ વિભાગ દ્વારા પ્રસાદ તરત જ સ્પીડ પોસ્ટ દ્વારા આપેલા સરનામે મોકલવામાં આવશે. ભારતીય ડાક સેવાના વરિષ્ઠ અધિકારી શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે પ્રસાદમાં શ્રી કાશી વિશ્વનાથ જ્યોતિર્લિંગની છબી, મહામૃત્યુંજય યંત્ર, શ્રી શિવ ચાલીસા, ૧૦૮ દાણાની રુદ્રાક્ષ માળા, બેલપત્ર, માતા અન્નપૂર્ણા પાસેથી ભિક્ષા માંગતા ભોલે બાબાની છબી ધરાવતો સિક્કો, ભભૂતિ, રક્ષાસૂત્ર, રુદ્રાક્ષ મણકા, મેવા, સાકરનું પેકેટ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે માહિતી આપી હતી કે ઉજ્જૈનના પ્રખ્યાત શ્રી મહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ મંદિરનો પ્રસાદ પણ પોસ્ટ દ્વારા મંગાવી શકાય છે. આ માટે, મેનેજેર, સ્પીડ પોસ્ટ સેન્ટર, ઉજ્જૈન ને ₹૨૫૧ નો ઈ-મની ઓર્ડર મોકલવાનો રહેશે અને બદલામાં ત્યાંથી સ્પીડ પોસ્ટ દ્વારા પ્રસાદ મોકલવામાં આવશે. આ પ્રસાદમાં ૨૦૦ ગ્રામ લાડુ, ભભૂતિ અને ભગવાન શ્રી મહાકાલેશ્વરજીની છબીનો સમાવેશ થાય છે.

પોસ્ટ વિભાગે એવી પણ વ્યવસ્થા કરી છે કે શ્રદ્ધાળુઓને સ્પીડ પોસ્ટની વિગતો તેમના મોબાઇલ નંબર પર SMS દ્વારા મળી રહે. આ માટે, ભક્તોએ ઈ-મની ઓર્ડરમાં પોતાનું પૂરું સરનામું, પિન કોડ અને મોબાઇલ નંબર લખવો ફરજિયાત રહેશે.

Prasad of Shri Somnath, Shri Kashi Vishwanath, and Shri Mahakaleshwar Jyotirlinga at door step via Speed Post on Maha Shivaratri - Postmaster General Krishna Kumar Yadav

 
Maha Shivaratri holds special significance for the worship of Lord Shiva. Everyone wish that he can have a glimpse of the Jyotirlinga of Lord Shiva and get blessings through prasad. However, some devotees are unable to visit the temples despite their wishes. Now, such devotees need not be disappointed. Through the Speed Post service of the Department of Posts,devotees can get the prasad from Shri Somnath Temple of Gujarat, Shri Kashi Vishwanath Temple of Varanasi, and Shri Mahakaleshwar Temple of Ujjain, at their doorsteps in the every corner of the country, said Shri Krishna Kumar Yadav, Postmaster General of the North Gujarat & Saurashtra and Kutch Region. Additionally, during Maha Shivaratri, Post Offices will also offer a 250 ml bottle of Gangajal  for just 30 rupees.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that the Shri Somnath Trust has signed an agreement with the Department of Posts to provide prasad to devotees at door step. Under this agreement, any devotee can send an e-money order of ₹270 to the Manager, Shri Somnath Trust, Prabhas Patan, District - Junagadh, Gujarat-362268, and request prasad via Speed Post. The e-money order should be marked with "Booking for Prasad." After this, Shri Somnath Trust will send a prasad packet weighing 400 gram to the respective devotee through Speed Post. This Prasad packet will contain 200 grams of Magas laddoo, 100 grams of Sesame chikki, and 100 grams of Peanut chikki, said Shri Yadav.

Also, Prasad of Shri Kashi Vishwanath Temple is now being made available to people across the country through Speed Post service. Under this, an e-money order of just ₹251 will have to be sent in the name of Senior Superintendent Post Office, Varanasi (East) Division-221001. As soon as the e-money order is received, the Prasad will be sent to the provided address by Speed Post. Indian Postal Service Officer Shri. Krishna Kumar Yadav, said that the Prasad package includes an image of Shri Kashi Vishwanath Jyotirlinga, Maha Mrityunjay Yantra, Shri Shiv Chalisa, 108 beads of Rudraksh garland, Bilva leaves, a coin having Bhole Baba’s image inscribed with Mata Annapurna, Bhabhuti, Raksha Sutra, Rudraksha bead, and a packet of dry fruits and mishri.

Postmaster General, Shri Krishna Kumar Yadav said that Prasad from the famous Shri Mahakaleshwar Jyotirlinga Temple of Ujjain can also be obtained through the speed post. To avail this, an e-money order of ₹251 needs to be sent to the Manager, Speed Post Center, Ujjain. In return, the Prasad will be sent to the provided address via Speed Post. The Prasad package includes 200 grams of laddoo, Bhabhuti, and an image of Lord Shri Mahakaleshwar.

Department of Posts has also made arrangements that the devotees will get the details of the speed post on their mobile number through SMS. For this, it will be mandatory for the devotees to write their full address, pin code and mobile number in the e-money order.

 

 

दुनिया की पहली हवाई डाक सेवा ने पूरा किये 114 वर्ष, भारत में प्रयाग कुंभ के दौरान 18 फरवरी, 1911 को हुई थी आरंभ

डाक सेवाओं ने पूरी दुनिया में एक लम्बा सफर तय किया है। भारत को यह सौभाग्य प्राप्त है कि दुनिया की पहली हवाई डाक सेवा यहीं से आरम्भ हुई। उत्तर गुजरात परिक्षेत्र, अहमदाबाद के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि यह ऐतिहासिक घटना 114 वर्ष पूर्व 18 फरवरी, 1911 को प्रयागराज में हुई थी। संयोग से उस साल कुंभ का मेला भी लगा था। उस दिन दिन  फ्रेंच पायलट मोनसियर हेनरी पिक्वेट ने एक नया इतिहास रचा था। वे अपने विमान में प्रयागराज से नैनी के लिए 6500 पत्रों को अपने साथ लेकर उड़े। विमान था हैवीलैंड एयरक्राफ्ट और इसने दुनिया की पहली सरकारी डाक ढोने का एक नया दौर शुरू किया।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव के अनुसार प्रयागराज में उस दिन डाक की उड़ान देखने के लिए लगभग एक लाख लोग इकट्ठे हुए थे जब एक विशेष विमान ने शाम को साढ़े पांच बजे यमुना नदी के किनारों से उड़ान भरी और वह नदी को पार करता हुआ 15 किलोमीटर का सफर तय कर नैनी जंक्शन के नजदीक उतरा जो प्रयागराज के बाहरी इलाके में सेंट्रल जेल के नजदीक था। आयोजन स्थल एक कृषि एवं व्यापार मेला था जो नदी के किनारे लगा था और उसका नाम ‘यूपी एक्जीबिशन’ था। इस प्रदर्शनी में दो उड़ान मशीनों का प्रदर्शन किया गया था। विमान का आयात कुछ ब्रिटिश अधिकारियों ने किया था। इसके कलपुर्जे अलग अलग थे जिन्हें आम लोगों की मौजूदगी में प्रदर्शनी स्थल पर जोड़ा गया। प्रयागराज से नैनी जंक्शन तक का हवाई सफ़र आज से 114  साल पहले मात्र  13 मिनट में पूरा हुआ था।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि हालांकि यह उड़ान महज छह मील की थी, पर इस घटना को लेकर प्रयागराज में ऐतिहासिक उत्सव सा वातावरण था। ब्रिटिश एवं कालोनियल एयरोप्लेन कंपनी ने जनवरी 1911 में प्रदर्शन के लिए अपना एक विमान भारत भेजा था जो संयोग से तब प्रयागराज आया जब कुम्भ का मेला भी चल रहा था। वह ऐसा दौर था जब जहाज देखना तो दूर लोगों ने उसके बारे में ठीक से सुना भी बहुत कम था। ऐसे में इस ऐतिहासिक मौके पर अपार भीड होना स्वाभाविक ही था। इस यात्रा में हेनरी ने इतिहास तो रचा ही पहली बार आसमान से दुनिया के सबसे बडे प्रयाग कुंभ का दर्शन भी किया।

भारतीय डाक सेवा के वरिष्ठ अधिकारी  श्री कृष्ण कुमार यादव के अनुसार कर्नल वाई विंधाम ने पहली बार हवाई मार्ग से कुछ मेल बैग भेजने के लिए डाक अधिकारियों से संपर्क किया जिस पर उस समय के डाक प्रमुख ने अपनी सहर्ष स्वीकृति दे दी। मेल बैग पर ‘पहली हवाई डाक’ और ‘उत्तर प्रदेश प्रदर्शनी, इलाहाबाद’ लिखा था। इस पर एक विमान का भी चित्र प्रकाशित किया गया था। इस पर पारंपरिक काली स्याही की जगह मैजेंटा स्याही का उपयोग किया गया था। आयोजक इसके वजन को लेकर बहुत चिंतित थे, जो आसानी से विमान में ले जाया जा सके। प्रत्येक पत्र के वजन को लेकर भी प्रतिबंध लगाया गया था और सावधानीपूर्वक की गई गणना के बाद सिर्फ 6,500 पत्रों को ले जाने की अनुमति दी गई थी। विमान को अपने गंतव्य तक पहुंचने में 13 मिनट का समय लगा।

भारत में डाक सेवाओं पर तमाम लेख और एक पुस्तक 'इंडिया पोस्ट : 150 ग्लोरियस ईयर्ज़' लिख चुके श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया  कि इस पहली हवाई डाक सेवा का विशेष शुल्क छह आना रखा गया था और इससे होने वाली आय को आक्सफोर्ड एंड कैंब्रिज हॉस्टल, इलाहाबाद को दान में दिया गया। इस सेवा के लिए पहले से पत्रों के लिए खास व्यवस्था बनाई गई थी। 18 फरवरी को दोपहर तक इसके लिए पत्रों की बुकिंग की गई। पत्रों की बुकिंग के लिए ऑक्सफोर्ड कैंब्रिज हॉस्टल में ऐसी भीड लगी थी कि उसकी हालत मिनी जी.पी.ओ सरीखी हो गई थी। डाक विभाग ने यहाँ तीन-चार कर्मचारी भी तैनात किए थे। चंद रोज में हॉस्टल में हवाई सेवा के लिए 3000 पत्र पहुँच गए। एक पत्र में तो 25 रूपये का डाक टिकट लगा था। पत्र भेजने वालों में प्रयागराज की कई नामी गिरामी हस्तियाँ तो थी हीं, राजा महाराजे और राजकुमार भी थे।
आज दुनिया भर में संचार के तमाम माध्यम हैं, परंतु पत्रों की जीवंतता का अपना अलग स्थान है। ये पत्र अपने समय का जीवंत दस्तावेज हैं। इन पत्रों में से न जाने कितने तो साहित्य के पन्नों में ढल गए। आज हवाई जहाज के माध्यम से देश-दुनिया में डाक पहुँच रही हैं, परंतु इसका इतिहास कुंभ और प्रयागराज से अभिन्न रूप से जुड़ा हुआ है। इन पत्रों ने भूमंडलीकरण की अवधारणा को उस दौर में परिभाषित किया, जब विदेश जाना भी एक दु:स्वप्न था। हवाई डाक सेवा ने न सिर्फ पत्रों को पंख लगा दिए, बल्कि लोगों के सपनों को भी उड़ान दी। देश-विदेश के बीच हुए तमाम ऐतिहासिक घटनाओं से जुड़ी बातों और पहलुओं को एक-जगह से दूसरी जगह ले जाने में हवाई डाक सेवा का योगदान सदैव अविस्मरणीय रहेगा।

ભારતમાં પ્રયાગરાજ કુંભ દરમિયાન 114 વર્ષ પહેલા શરૂ થયી હતી દુનિયાની પ્રથમ હવાઈ ડાક સેવા - પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

પ્રયાગ કુંભ મેળામાં 18 ફેબ્રુઆરી 1911 ના રોજ 6,500 પત્રો સાથે ઉડયું હતું વિમાન, શરૂ થઈ હતી દુનિયાની પહેલી હવાઈ ડાક સેવા

સમગ્ર વિશ્વમાં ડાક સેવાઓએ ઘણી લાંબી સફર કરી છે. ભારતનું સૌભાગ્ય છે કે વિશ્વની પ્રથમ હવાઈ ડાક સેવા અહીંથી શરૂ થઈ. ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્ર, અમદાવાદના પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે આ ઐતિહાસિક ઘટના 114 વર્ષ પહેલાં 18 ફેબ્રુઆરી, 1911ના રોજ પ્રયાગરાજમાં બની હતી. યોગાનુયોગ એ વર્ષે કુંભ મેળાનું પણ આયોજન થયું હતું. તે દિવસે ફ્રેન્ચ પાઇલટ મોન્સિયર હેનરી પિકેટે નવો ઇતિહાસ રચ્યો હતો. તેઓ પોતાની સાથે 6,500 પત્રો લઈને પ્રયાગરાજથી નૈની સુધી વિમાનમાં ઉડાન ભરી હતી. વિમાન હેવિલેન્ડ એરક્રાફ્ટ હતું અને તેણે વિશ્વની પ્રથમ સરકારી ડાક વહન કરવાના નવા યુગની શરૂઆત કરી હતી.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવના જણાવ્યા મુજબ, તે દિવસે ડાક ની ઉડાન જોવા માટે લગભગ એક લાખ લોકો પ્રયાગરાજમાં એકઠા થયા હતા જ્યારે સાંજે 5.30 વાગ્યે એક વિશેષ વિમાને યમુના નદીના કિનારેથી ઉડાન ભરી અને નદી પાર કરીને 15 કિલોમીટરનું અંતર કાપ્યું અને પ્રયાગરાજની બહારની સેન્ટ્રલ જેલની નજીક આવેલા નૈની જંકશન પાસે ઉતર્યું. કાર્યક્રમનું સ્થળ એક કૃષિ અને વેપાર મેળો હતું જે નદીના કિનારે યોજાયો હતો અને તેનું નામ 'યુપી પ્રદર્શન' હતું. આ પ્રદર્શનમાં બે ફ્લાઈંગ મશીન પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યા હતા. કેટલાક બ્રિટિશ અધિકારીઓ દ્વારા આ વિમાનની આયાત કરવામાં આવી હતી. તેના જુદા જુદા ભાગો હતા જે સામાન્ય લોકોની હાજરીમાં પ્રદર્શન સ્થળ પર ભેગાં કરવામાં આવ્યા હતા. 114 વર્ષ પહેલા પ્રયાગરાજથી નૈની જંકશન સુધીની હવાઈ સફર માત્ર 13 મિનિટમાં પૂર્ણ થઈ હતી.

પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે આ ફ્લાઈટની ઉડાન  માત્ર છ માઈલની હોવા છતાં આ ઘટનાને લઈને પ્રયાગરાજમાં ઐતિહાસિક ઉજવણીનો માહોલ હતો. બ્રિટિશ અને કોલોનિયલ વિમાન કંપનીએ જાન્યુઆરી 1911માં તેનું એક વિમાન પ્રદર્શન માટે ભારતમાં મોકલ્યું હતું, જે સંયોગથી પ્રયાગરાજ પહોંચ્યું ત્યારે કુંભ મેળો પણ ચાલી રહ્યો હતો. તે એવો સમય હતો જ્યારે વિમાન જોવું તો દૂર, બહુ ઓછા લોકોએ તેના વિશે બરાબર સાંભળ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં આ ઐતિહાસિક અવસરે ભારે ભીડ જામે તે સ્વાભાવિક હતું. આ સફરમાં હેનરીએ, ન માત્ર ઈતિહાસ રચ્યો પણ પહેલીવાર આકાશમાંથી દુનિયાનો સૌથી મોટો પ્રયાગ કુંભ પણ જોયો.

ભારતીય ડાક સેવાના વરિષ્ઠ અધિકારી શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવના જણાવ્યા અનુસાર, કર્નલ વાય. વિધમે પ્રથમ વખત પોસ્ટલ સત્તાવાળાઓનો સંપર્ક કરીને હવાઈ માર્ગે કેટલીક મેલ બેગ મોકલાવવી હતી, જેને તત્કાલીન ડાક વડાએ ખુશીથી મંજૂરી આપી હતી. મેલ બેગ પર ‘ફર્સ્ટ એર મેઈલ’ અને ‘ઉત્તર પ્રદેશ પ્રદર્શન, અલ્હાબાદ’ લખેલું હતું. તેના પર એક વિમાનની તસવીર પણ પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી. તેના પર પરંપરાગત કાળી શાહીને બદલે મેજેંટા શાહીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આયોજકો તેના વજનને લઈને ખૂબ જ ચિંતિત હતા, જેને પ્લેનમાં સરળતાથી લઈ જઈ શકાય છે. દરેક પત્રના વજન પર પણ પ્રતિબંધ હતો અને સાવચેતીપૂર્વક ગણતરી કર્યા પછી માત્ર 6,500 પત્રોને જ લઈ જવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. પ્લેનને તેના ગંતવ્ય સુધી પહોંચવામાં 13 મિનિટનો સમય લાગ્યો હતો.

શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે, જેમણે ભારતમાં ડાક સેવાઓ પર ઘણા લેખો અને પુસ્તક લખ્યા છે, 'ઇન્ડિયા પોસ્ટ: 150 ગ્લોરિયસ યર્સ', જણાવ્યું હતું કે આ પ્રથમ એર મેઇલ સેવા માટે વિશેષ ફી છ આના રાખવામાં આવી હતી અને તેમાંથી થતી આવક ઓક્સફર્ડ અને કેમ્બ્રિજ હોસ્ટેલ, અલ્હાબાદને દાનમાં આપવામાં આવી હતી. આ સેવા માટે અગાઉથી પત્રોની ખાસ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. આ માટે પત્રોનું બુકિંગ 18મી ફેબ્રુઆરીના રોજ બપોર સુધી કરવામાં આવ્યું હતું. ઓક્સફર્ડ કેમ્બ્રિજ હોસ્ટેલમાં પત્ર બુકિંગ માટે એટલી ભીડ હતી કે તેની હાલત નાની જીપીઓ જેવી થઈ ગઈ હતી. પોસ્ટલ વિભાગે પણ અહીં ત્રણ-ચાર કર્મચારીઓને તૈનાત કર્યા હતા. થોડા જ દિવસોમાં હવાઈ સેવા માટેના 3,000 પત્રો હોસ્ટેલમાં પહોંચી ગયા. એક પત્રની સાથે 25 રૂપિયાની ટપાલ ટિકિટ જોડાયેલી હતી. પત્રો મોકલનારાઓમાં પ્રયાગરાજની ઘણી પ્રખ્યાત હસ્તીઓ હતી, રાજાઓ અને રાજકુમારો પણ હતા.

આજે વિશ્વભરમાં સંદેશાવ્યવહારના ઘણા માધ્યમો છે, પરંતુ પત્રોની જીવંતતાનું પોતાનું અલગ સ્થાન છે. આ પત્રો તેમના સમયના જીવંત દસ્તાવેજો છે. આમાંથી કેટલાક પત્રો સાહિત્યના પાનામાં રૂપાંતરિત થયા. આજે, વિમાન દ્વારા દેશ અને વિશ્વમાં ડાક પહોંચી રહી છે, પરંતુ તેનો ઇતિહાસ કુંભ અને પ્રયાગરાજ સાથે અતૂટ રીતે જોડાયેલો છે. આ પત્રો એવા સમયે વૈશ્વિકરણની વિભાવનાને વ્યાખ્યાયિત કરે છે જ્યારે વિદેશ જવું પણ એક દુઃસ્વપ્ન હતું. હવાઈ મેલ સેવાએ માત્ર પત્રોને જ પાંખો નથી આપી પરંતુ લોકોના સપનાઓને ઉડાન પણ આપી છે. ભારત અને વિદેશ વચ્ચે બનેલી વિવિધ ઐતિહાસિક ઘટનાઓ સાથે જોડાયેલી માહિતી અને પાસાઓને એક સ્થળેથી બીજા સ્થળે પહોંચાડવામાં હવાઈ મેઈલ સેવાનું યોગદાન હંમેશા અવિસ્મરણીય રહેશે.

World's First Air Mail Service completed 114 Years, started in India during Prayagraj Kumbh – Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav

On February 18, 1911, the First Ever Air Mail Service Took Off from Prayag Kumbh Mela, Carrying 6,500 Letters

Postal services have come a long way all over the world. India has the privilege that the world's first air mail service started from here.  Postmaster General of North Gujarat Region, Ahmedabad Mr. Krishna Kumar Yadav said that this historic event took place 114 years ago on 18th  February 1911 in Prayagraj. Incidentally, Kumbh Mela was also held that year. On that day, French pilot Monsieur Henri Pequet created a new history. He took 6,500 letters from Prayagraj to Naini with him in his plane. The aircraft was Heavy land Aircraft and launched a new round of the world's first official postal carriage.

            According to Postmaster General Mr. Krishna Kumar Yadav, about one lakh people gathered at Prayagraj to see the Postal flight that day when a special aircraft took off from the banks of river Yamuna at around 5.30 PM, crossed the river after travelling for 15 kilometers and landed near Naini Junction which was near the Central Jail on the outskirts of Prayagraj. The venue of the event was an agricultural and trade fair which was on the banks of the river and was named 'UP Exhibition'. Two flying machines were on display at this exhibition. The aircraft was imported by some British officers. It's parts were unassembled which were assembled at the exhibition site in the presence of common people. The air journey from Prayagraj to Naini Junction was completed 114 years ago in just 13 minutes.

Indian Postal service Officer Mr. Krishna Kumar Yadav said that although this flight was just six miles, there was a historic festive atmosphere in Prayagraj.  In January 1911, the British and Colonial Aeroplane Company sent one of its aircraft to India, which incidentally came to Prayagraj when the Kumbh Mela was also going on. It was such a time when people hardly heard about aeroplane. In such situation, it was natural to be overcrowded on this historic occasion. In this journey, Henry created history and for the first time, he also saw the world's largest Prayag Kumbh from the sky.

            According to Postmaster General Mr. Krishna Kumar Yadav, Colonel Y. Wyndham approached the postal authorities for sending some mail bags by air, to which the then Postal head gave his approval. The mail bag had 'First Air Mail' and 'Uttar Pradesh Exhibition, Allahabad' written on it. A picture of an aircraft was also published on it. Magenta ink was used instead of traditional black ink. The organizers were very concerned about its weight, which could be easily carried in the aircraft.  Restrictions were also placed on the weight of each letter and only 6,500 papers were allowed to be carried after careful calculations.  It took the aircraft 13 minutes to reach its destination.

            Mr. Krishna Kumar Yadav, who has written several articles and a book 'India Post: 150 Glorious Years' on postal services in India, said that the special duty of this first air mail service was kept at six ana and the income from this was donated to Oxford and Cambridge hostels, Allahabad.  A special arrangement was made for this service in advance.  Letters were booked for this till noon on 18 February.  The Oxford Cambridge hostel was so crowded for booking of letters that its condition had become like mini GPO.  The postal department also deployed three-four employees there. 3000 letters for air service reached the hostel within a few days.  Among the letters, a letter was having postage stamp of Rs 25. There were many famous celebrities of Prayagraj, Raja Maharaja and Rajkumar among those who sent letters.
Today, there are numerous means of communication across the world, but the vitality of letters holds a unique place. These letters are living documents of their time. Many of these letters have transformed into pages of literature. While postal services now reach across the world via airplanes, their history is intrinsically linked to the Kumbh and Prayagraj. These letters defined the concept of globalization in an era when traveling abroad was a distant dream. The air mail service not only gave wings to the letters but also provided flight to people’s dreams. The contribution of air mail service in connecting various historical events and aspects from one place to another will always remain unforgettable.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 दुनिया की पहली हवाई डाक सेवा ने पूरा किये 114 वर्ष, भारत में प्रयाग कुंभ के दौरान हुई थी आरंभ -पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव

प्रयाग कुंभ मेले के दौरान 18 फरवरी 1911 को शुरू हुई थी दुनिया की पहली हवाई डाक सेवा, 6,500 पत्रों को लेकर उड़ा था विमान

 

World Radio Day : जब रेडियो सुनने के लिए भी डाक विभाग जारी करता था लाइसेंस

रेडियो (Radio) सिर्फ एक संचार का माध्यम ही नहीं, बल्कि आधुनिक भारत की विकास यात्रा का गवाह भी है। संचार के तमाम साधनों ने भले ही रेडियो की अहमियत को कम कर दिया हो, पर एक दौर में रेडियो सुनने के लिए भी लाइसेंस लेना पड़ता था। 

ब्रिटिश दौर में रेडियो सुनने के लिए डाक विभाग भारतीय तार अधिनियम 1885 के अंतर्गत लाइसेन्स जारी करता था। पासबुक की तरह दिखने वाले रेडियो लाइसेंस बुक पर डाक विभाग द्वारा डाक टिकट लगाया जाता था,जिसकी अवधि एक साल की होती थी। लाइसेंस पर निर्धारित शुल्क का 'आकाशवाणी लाइसेंस टिकट' लगाकर इसे प्रतिवर्ष रिन्यूवल कराया जाता था। 

उस दौर में बिना लाइसेंस के रेडियो कार्यक्रमों को सुनना कानूनी अपराध माना जाता था और आरोपी को वायरलेस टेलीग्राफी एक्ट 1933 के अंतर्गत दंडित किए जाने का भी प्रावधान था। 1980 के बाद रेडियो लाइसेंस का यह नियम खत्म कर दिया गया।

आज आकाशवाणी के सारे चैनलों को मोबाइल फ़ोन में मोबाइल एप ‘न्यूज़ ऑन एयर’ के ज़रिए कहीं भी सुन सकते है। अब विदेश में बैठा व्यक्ति भी अपनी भाषा में इन कार्यक्रमों को सुन सकता है और अपनी संस्कृति से जुड़ा रह सकता है।

In an age characterized by the rapid pace of technological advancement and the swift obsolescence of successive shiny platforms, Radio is embarking on its second century of service as one of the most reliable and widely utilized forms of media worldwide.

Designated in 2011 by the Member States of UNESCO and endorsed by the United Nations General Assembly in 2012 as a UN International Day, February 13th was established as World Radio Day (WRD). With its origins tracing back to the 1800s, radio encompasses technology, science, communication, and the programming of audio elements, firmly establishing its presence well into its second century.

World Radio Day 2025 📻

The theme for World Radio Day 2025 is "Radio and Climate Change". This theme emphasizes radio's role in disseminating crucial information about climate change, amplifying voices advocating for environmental sustainability, and promoting Eco-friendly practices.


Why did UNESCO choose 13 February as World Radio Day?

During the 36th general assembly session, the UNESCO Executive Board requested UNESCO to declare a World Radio Day. February 13 was then accepted as World Radio Day in 2012. The date was chosen because the United Nations Radio was born on February 13, 1946. Radio arrived in India in the early 20th century.

Why is Radio Day celebrated?

World Radio Day is celebrated on February 13 every year to acknowledge and celebrate the significance of radio in shaping society and culture globally. It is a day to recognize the importance of radio in promoting information, education, and entertainment across diverse communities.

Which was the first private radio station launched in India?

Radio City, Bangalore

In 2001, India's first private FM station – Radio City, Bangalore – came on air, ending an era of state broadcasting that began in 1930.

'Postal Life Insurance', India's oldest Life Insurance which was started on 1st February 1884, completes 141 years

 डाक विभाग पत्र, पार्सल के साथ जीवन बीमा के क्षेत्र में भी एक लम्बे समय से कार्यरत है। 1 फरवरी 1884 को आरंभ 'डाक जीवन बीमा' भारत में सरकारी व अर्द्ध सरकारी कर्मचारियों के लिए सबसे पुरानी बीमा योजना है, जिसका लाभ अब निजी क्षेत्र के प्रोफेशनल्स और मान्यता प्राप्त विश्वविद्यालय/संस्था के सभी स्नातक/डिप्लोमा धारक भी उठा सकते हैं। उक्त उद्गार उत्तर गुजरात परिक्षेत्र के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने डाक जीवन बीमा के गौरवशाली 141वें  वर्ष में प्रवेश  होने पर 1 फरवरी, 2025 को स्वामी नारायण मंदिर, हाथीजन, अहमदाबाद के प्रांगण में आयोजित कार्यक्रम में व्यक्त किए। इस अवसर पर उन्होंने बीमाधारकों को डाक जीवन बीमा पॉलिसी बांड सौंपकर उनके सुखी भविष्य की भी कामना की।

 

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि जीवन बीमा आज के दौर की एक अनिवार्य आवश्यकता होने के साथ-साथ बचत और निवेश का एक सुरक्षित माध्यम है। उत्तर गुजरात परिक्षेत्र में वर्तमान में डाक जीवन बीमा और ग्रामीण डाक जीवन बीमा की कुल 3.25 लाख से ज्यादा पॉलिसियाँ हैं। बीमा के क्षेत्र में भी डाक विभाग नित नये आयाम स्थापित कर रहा है। एक अभिनव पहल करते हुए उत्तर गुजरात परिक्षेत्र के 637 गाँवों में सभी योग्य लोगों का बीमा करते हुए इन्हें 'सम्पूर्ण बीमा ग्राम' बना दिया गया है। डाकघरों में लोगों की आयु और आवश्यकता के हिसाब से जीवन बीमा की तमाम योजनायें हैं, जिनमें सुरक्षा (आजीवन बीमा), संतोष (स्थायी निधि जमा), सुविधा, सुमंगल, युगल सुरक्षा और चिल्ड्रेन पालिसी शामिल हैं।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि डाक जीवन बीमा सेवा को नवीन टेक्नोलॉजी अपनाते हुए ऑनलाइन बनाया गया है। पॉलिसीधारकों के लिए ई-पीएलआई बॉण्ड की सुविधा प्रारंभ की गयी है जो डिजिलॉकर पर उपलब्ध है। अब डाक विभाग द्वारा पॉलिसी बांड जारी करने के तुरंत बाद पॉलिसी बॉण्ड को डाउनलोड किया जा सकता है। नवाचार करते हुए जहाँ अब प्रीमियम के ऑनलाइन जमा की सुविधा है, वहीं अब प्रीमियम को आई.पी.पी.बी. मोबाइल ऐप से भी जमा किया जा सकता है।

 

 

डाक जीवन बीमा के अन्तर्गत लाभों की चर्चा करते हुए प्रवर अधीक्षक डाकघर अहमदाबाद मंडल श्री विकास पाल्वे ने कहा कि निवेश की सुरक्षा पर सरकार की गांरटी, धारा 80 के तहत आयकर में छूट, कम प्रीमियम व अधिक बोनस, पालिसी पर लोन की सुविधा, ऑनलाइन प्रीमियम जमा करने की सुविधा, देश के किसी भी डाकघर में प्रीमियम जमा करने की सुविधा और अग्रिम प्रीमियम पर छूट दी जाती है। पॉलिसी पर बोनस की दर रुपये 52 प्रति हजार से लेकर रुपए 76 प्रति हजार के मध्य है।

सहायक डाक अधीक्षक श्री एस. एन. घोरी ने बताया कि डाक जीवन बीमा के तहत 20 हजार से 50 लाख रुपए तक का बीमा करवाने की सुविधा देश भर के डाकघरों में उपलब्ध है।

सहायक निदेशक श्री एम. एम. शेख ने बताया कि उत्तर गुजरात परिक्षेत्र में विभिन्न जगहों पर डाक जीवन बीमा मेले लगाकर ‘डाक जीवन बीमा दिवस’ मनाया गया, जिसमें लोगों  को इसके बारे में जागरूक किया गया और लोगों का बीमा भी किया गया।

कार्यक्रम के दौरान श्री स्वामी नारायण विद्यालय, हाथीजन, अहमदाबाद की बालिकाओं ने पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव का स्वागत किया। स्वामी नारायण विद्या धाम के प्राचार्य डा. आशीष व्यास ने स्मृति चिन्ह देकर सम्मानित किया। 

इस अवसर पर स्वामी नारायण विद्या धाम के प्राचार्य डा. आशीष व्यास, हाथीजन के पार्षद श्री मौलिक देसाई, सहायक डाक अधीक्षक श्री एस.एन.घोरि, श्री हार्दिक राठोड, श्री हितेश परीख, श्री विशाल चौहाण, श्री अल्केश परमार, श्री रौनक शाह, निरीक्षक श्री भाविन प्रजापति, ब्रांच पोस्टमास्टर श्री प्रकाश भाई शाह, सहित तमाम गणमान्य लोग शामिल हुए।कार्यक्रम का संचालन सुश्री पीनल सोलंकी ने किया।

ભારતીય ડાક વિભાગે  'પોસ્ટલ લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ'ની 141મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી કરી, પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પોલિસી બોન્ડનું વિતરણ કર્યું.

ભારતની સૌથી જૂની જીવન વીમા સેવા 'પોસ્ટલ લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ' 141 વર્ષ પૂર્ણ કરે છે, જે 01 ફેબ્રુઆરી, 1884ના રોજ શરૂ થઈ હતી.

ભારતીય ડાક વિભાગે ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રના 637 ગામોને બનાવ્યાં ‘સંપૂર્ણ વીમા ગ્રામ’

હવે માન્ય યુનિવર્સિટી/સંસ્થાના તમામ સ્નાતકો/ડિપ્લોમા ધારકો પણ પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ મેળવી શકશે - પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

ભારતીય ડાક વિભાગ લાંબા સમયથી પત્રો અને પાર્સલ તેમજ જીવન વીમા ક્ષેત્રે કામ કરી રહ્યું છે. ૧ ફેબ્રુઆરી, ૧૮૮૪ ના રોજ શરૂ થયેલી, 'પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ' એ ભારતમાં સરકારી અને અર્ધ-સરકારી કર્મચારીઓ માટે સૌથી જૂની વીમા યોજના છે, જેનો લાભ હવે ખાનગી ક્ષેત્રના વ્યાવસાયિકો અને માન્ય યુનિવર્સિટી/સંસ્થાના તમામ સ્નાતકો/ડિપ્લોમા ધારકો પણ લઈ શકે છે. ઉપરોક્ત ઉદગાર ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે ડાક જીવન વીમાના ગૌરવશાળી 141માં વર્ષમાં પ્રવેશ કરતી વખતે, ૧ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫ ના રોજ અમદાવાદના હાથીજણ સ્થિત સ્વામી નારાયણ મંદિરના પરિસરમાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં વ્યક્ત કર્યા. આ પ્રસંગે, તેમણે વીમાધારકોને પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્સ્યોરન્સ પોલિસી બોન્ડ્સ આપ્યા અને તેમના સુખી ભવિષ્યની શુભેચ્છા પાઠવી.

 
પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે કહ્યું કે આજના સમયમાં જીવન વીમો એ એક અનિવાર્ય જરૂરિયાત છે, સાથે જ તે બચત અને રોકાણ માટેનું એક સુરક્ષિત માધ્યમ છે. ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રમાં હાલ ડાક જીવન વીમા અને ગ્રામ્ય ડાક જીવન વીમાની કુલ 3.25 લાખથી વધુ પૉલિસીઓ છે. ભારતીય ડાક વિભાગ, વીમા ક્ષેત્રે પણ નવા પરિમાણો સ્થાપિત કરી રહ્યું છે. એક નવીન પહેલમાં, ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રના 637 ગામોને 'સંપૂર્ણ વીમા ગ્રામ' બનાવવામાં આવ્યા છે, જેમાં તમામ પાત્ર વ્યક્તિઓનો વીમો લેવામાં આવ્યો છે. ડાકઘરોમાં લોકોની વય અને જરૂરિયાત અનુસાર જીવન વીમાની વિવિધ યોજનાઓ ઉપલબ્ધ છે, જેમાં સુરક્ષા (સંપૂર્ણ જીવન વીમો), સંતોષ (હયાતીનો વીમો), સુવિધા, સુમંગલ, યુગલ સુરક્ષા અને ચિલ્ડ્રન પોલિસીનો સમાવેશ થાય છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું હતું કે નવીનતમ ટેકનોલોજી અપનાવીને પોસ્ટલ જીવન વીમા સેવા ઓનલાઈન કરવામાં આવી છે. પૉલિસીધારકો માટે ઈ-પીએલઆઈ બૉન્ડની સુવિધા શરૂ કરવામાં આવી છે, જે ડિજીલોકર પર ઉપલબ્ધ છે. હવે ડાક વિભાગ દ્વારા પૉલિસી બૉન્ડ જારી કર્યા પછી તરત પૉલિસી બૉન્ડ ડાઉનલોડ કરી શકાય છે. નવીનતા લાવતાં હવે જ્યાં પ્રીમિયમ ઓનલાઈન જમા કરાવવાની સુવિધા છે, ત્યારે હવે પ્રીમિયમ IPPB મોબાઈલ એપ દ્વારા પણ જમા કરાવી શકાય છે. 

પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ હેઠળના લાભોની ચર્ચા કરતી વખતે, શ્રી વિકાસ પાલ્વે, સિનિયર સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ ઓફ પોસ્ટઓફીસ, અમદાવાદ ડિવિઝનએ જણાવ્યું હતું કે રોકાણની સલામતી પર સરકારી ગેરંટી, કલમ 80 હેઠળ આવકવેરા મુક્તિ, ઓછું પ્રીમિયમ અને વધુ બોનસ, પોલિસી પર લોન સુવિધા, પ્રીમિયમ ઓનલાઈન જમા કરાવવાની સુવિધા, દેશની કોઈપણ પોસ્ટ ઓફિસમાં પ્રીમિયમ જમા કરાવવાની સુવિધા અને એડવાન્સ પ્રીમિયમ પર ડિસ્કાઉન્ટ આપવામાં આવે છે. પોલિસી પર બોનસનો દર પ્રતિ હજાર રૂપિયા 52 થી રૂ. 76 પ્રતિ હજાર સુધીનો છે.

સહાયક ડાક અધિક્ષક શ્રી એસ. એન. ઘોરીએ જણાવ્યું હતું કે પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ હેઠળ, દેશભરની પોસ્ટ ઓફિસોમાં 20 હજારથી 50 લાખ રૂપિયા સુધીનો વીમો મેળવવાની સુવિધા ઉપલબ્ધ છે.

આસિસ્ટન્ટ ડિરેક્ટર શ્રી એમ.એમ. શેખે માહિતી આપી હતી કે ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રમાં  વિવિધ સ્થળોએ પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ મેળાઓનું આયોજન કરીને 'પોસ્ટલ લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ ડે' ઉજવવામાં આવ્યો હતો, જેમાં લોકોને તેના વિશે જાગૃત કરવામાં આવ્યા હતા અને લોકોનો વીમો પણ લેવામાં આવ્યો હતો.

આ પ્રસંગે સ્વામી નારાયણ વિદ્યા ધામના આચાર્ય ડૉ. આશિષ વ્યાસ, હાથીજણના કાઉન્સિલર શ્રી મૌલિક દેસાઈ, સહાયક ડાક અધિક્ષક શ્રી એસ.એન. ઘોરી, શ્રી હાર્દિક રાઠોડ, શ્રી હિતેશ પારેખ, શ્રી વિશાલ ચૌહાણ, શ્રી અલ્કેશ પરમાર, શ્રી રોનક શાહ, ઇન્સ્પેક્ટર શ્રી ભાવિન પ્રજાપતિ, બ્રાન્ચ પોસ્ટમાસ્તર શ્રી પ્રકાશભાઈ શાહ સહિત અનેક મહાનુભાવોએ ભાગ લીધો હતો. કાર્યક્રમનું સંચાલન શ્રીમતી પિનલ સોલંકીએ કર્યું હતું.

Department of Post Celebrates 141st Anniversary of 'Postal Life Insurance'; Postmaster General Krishna Kumar Yadav Distributed Policy Bonds

'Postal Life Insurance', India's oldest Life Insurance which was started on 1st February 1884, completes 141 years

Department of Post has declared 637 villages as “Sampoorna Bima Gram” in the North Gujarat region

Now, Graduates and Diploma Holders from Recognized Universities/Institutions can take Postal Life Insurance – Postmaster General Krishna Kumar Yadav

 
Department of Post has been serving the country not only with Postal Services like letters and parcels but also in the field of life insurance for a long time.  Postal Life Insurance which was started on 1st February, 1884 is India's oldest Insurance scheme for Government and Semi-Government Employees, and now it is available to Professionals of Private sectors as well as Graduates and Diploma Holders from Recognized Universities/Institutions. On the occasion of the 141st Anniversary of Postal Life Insurance, Shri Krishna Kumar Yadav, Postmaster General, North Gujarat Region expressed these thoughts during a function held on 1st February, 2025, at the Swaminarayan Temple campus at Hathijan, Ahmedabad. During the event, he distributed Postal Life Insurance Policy Bonds to the Policy holders and wished them a prosperous future.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that Life Insurance is not only an essential need of today’s era but also a secure mode for Savings and Investment. Currently, More than 3.25 lakh Postal Life Insurance and Rural Postal Life Insurance Policies are running in North Gujarat region. Department of Post achieves new milestones in the Insurance Sector also. As an Innovative Initiative, all eligible Individuals in 637 villages of North Gujarat Region have been saturated under “Sampoorna Bima Gram” Villages. India Post offers a wide range of Life Insurance Schemes tailored to People’s age and needs, including 'Suraksha' (Whole Life Assurance), 'Santosh' (Endowment Assurance), 'Suvidha', 'Sumangal', 'Yugal Suraksha', and 'Children Policy'.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav also highlighted the adaption of modern technology with Postal Life Insurance services. The introduction of the e-PLI bond, available on DigiLocker, enables Policyholders to download their policy bond immediately after its Issuance. Additionally, Online Premium payments can be done and through IPPB mobile app easily.

Shri Vikas Palwe, Senior Superintendent of Post Offices described various benefits of Postal Life Insurance like Government’s Guarantee on Investment, Income tax exemptions under Section 80, Low Premium - High Bonus, Loan facilities on policies, online premium payment option and Discounts on Advance Premium Payment. The bonus rate on policies ranges from ₹ 52 per thousand to ₹ 76 per thousand.

Assistant Superintendent of Posts, Shri S. N. Ghori said that Postal Life Insurance Coverage ranging from ₹ 20,000 to ₹ 50 lakh is available across all Post Offices in the Country.

Assistant Director, Shri M. M. Sheikh told that Postal Life Insurance Day was celebrated in various locations across North Gujarat region by arranging Life Insurance Camps where People were made aware about the Schemes and their Insurance Policies were also taken during Camps.

Principal of Swaminarayan Vidya Dham, Hathijan, Dr. Ashish Vyas, Councilor of Hathijan, Shri Maulik Desai, Assistant Superintendent of Posts Shri S. N. Ghori, Shri Hardik Rathod, Shri Hitesh Parikh, Shri Vishal Chauhan, Shri Alkesh Parmar, Shri Ronak Shah, Inspector Shri Bhavin Prajapati, Branch Postmaster Shri Prakash Bhai Shah and many other esteemed Guests attended the function. The program was anchored by Ms. Pinal Solanki.

 डाक विभाग ने मनाया 'डाक जीवन बीमा' की 141 वीं वर्षगांठ, पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव ने वितरित किये पॉलिसी बांड

भारत की सबसे पुरानी जीवन बीमा सेवा 'डाक जीवन बीमा' ने पूरे किये 141 साल, 1 फरवरी 1884 को हुआ था आरंभ

डाक विभाग ने उत्तर गुजरात परिक्षेत्र के 637 गांवों को बनाया सम्पूर्ण बीमा ग्राम'

अब मान्यता प्राप्त विश्वविद्यालय/संस्था के सभी स्नातक/डिप्लोमा धारक भी करवा सकेंगे डाक जीवन बीमा -  पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव