हिंदी राजभाषा के साथ-साथ भारत की गौरवशाली साहित्यिक परंपरा और समृद्ध सांस्कृतिक विरासत की प्रतिनिधि भाषा है। यह केवल संवाद का माध्यम नहीं, बल्कि हमारी संवेदनाओं, मूल्यों और पहचान की अभिव्यक्ति है। वर्तमान समय में हिंदी की पहुँच भारत तक सीमित नहीं रही, बल्कि यह भाषा अंतरराष्ट्रीय स्तर पर भी अपनी सशक्त उपस्थिति दर्ज करा रही है। विश्व के अनेक देशों में हिंदी न केवल बोली जा रही है, बल्कि उसे पढ़ा और सराहा भी जा रहा है। यह भाषा हमारे हृदय की भावना है, जो जीवन के प्रत्येक रंग को सहजता से अभिव्यक्त करती है। हमें हिंदी पर गर्व है, क्योंकि यह न केवल हमारी मातृभाषा व राजभाषा है, बल्कि हमारी संस्कृति, सभ्यता और आत्मसम्मान का प्रतीक भी है। अतः हिंदी को अपनाना, उसका प्रयोग करना और उसके विकास में सहभागी बनना प्रत्येक भारतीय का कर्तव्य है। उक्त उद्गार वरिष्ठ साहित्यकार एवं उत्तर गुजरात परिक्षेत्र, अहमदाबाद के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने 29 सितंबर, 2025 को डाक विभाग द्वारा क्षेत्रीय कार्यालय, अहमदाबाद में आयोजित हिंदी पखवाड़ा समापन एवं पुरस्कार वितरण समारोह की अध्यक्षता करते हुए व्यक्त किये। इस अवसर पर हिंदी पखवाड़ा के दौरान आयोजित विभिन्न प्रतियोगिताओं के विजेताओं को उन्होंने पुरस्कृत किया।
सहायक निदेशक (राजभाषा) श्री एम. एम. शेख ने बताया कि डाक विभाग की ओर से हिंदी पखवाड़े के दौरान हिंदी निबंध लेखन, हिंदी काव्य पठन, हिंदी व्याकरण, हिंदी प्रश्नोत्तरी, हिंदी से अंग्रेजी और अंग्रेजी से हिंदी अनुवाद, हिंदी अंताक्षरी और तात्कालिक भाषण प्रतियोगिताओं का आयोजन किया गया, जिसमें सभी कर्मियों ने उत्साहपूर्वक भाग लिया और हिंदी पखवाड़े को सफल बनाने में अपना योगदान दिया।
हिंदी पखवाड़ा के दौरान आयोजित विभिन्न कार्यक्रम के विजेताओं को पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने पुरस्कृत किया। निबंध लेखन प्रतियोगिता में लोकेश कुमावत, हार्दिक साल्वी, मौलिक देसाई, प्रश्नोत्तरी प्रतियोगिता में भरत रेगर, सिद्धार्थ रावल, गौरी शंकर कुमावत, अनुवाद प्रतियोगिता में भरत रेगर, राकेश ज्योतिषी, हार्दिक साल्वी ने क्रमशः प्रथम, द्वितीय व तृतीय पुरस्कार प्राप्त किया। हिंदी काव्य पाठ प्रतियोगिता में भरत रेगर को प्रथम, मौलिक डाभी, हार्दिक साल्वी को द्वितीय, योगेश रामानुज को तृतीय पुरस्कार से सम्मानित किया गया। हिंदी व्याकरण प्रतियोगिता में लोकेश कुमावत को प्रथम, ताराचंद कुमावत को द्वितीय, सिद्धार्थ रावल, गौरी शंकर कुमावत, रामस्वरुप मंगवा, रवि रावत को तृतीय पुरस्कार से सम्मानित किया गया। तात्कालिक भाषण प्रतियोगिता में गौरी शंकर कुमावत को प्रथम, योगेश रामानुज, हार्दिक साल्वी को द्वितीय, कनैयालाल शर्मा को तृतीय पुरस्कार से सम्मानित किया गया। हिंदी अंताक्षरी प्रतियोगिता मे लोकेश कुमावत, दर्शन श्रीमाली, दीक्षित रामी, कनिका अग्रवाल, योगेश पंचोली को प्रथम, सुश्री पायल पटेल, दीपक नायक, मौलिक डाभी, ताराचंद कुमावत, भरत रेगर को द्वितीय, दिनेश प्रजापति, दीपक परमार, हार्दिक साल्वी, धीरेन कुमार, अभिषेक पिठडीया को तृतीय पुरस्कार से सम्मानित किया गया।
कार्यक्रम का संचालन श्री चिरायु व्यास, स्वागत भाषण सहायक निदेशक श्री वी. एम वहोरा और आभार ज्ञापन सहायक निदेशक (राजभाषा) श्री एम. एम. शेख ने किया। कार्यक्रम में सहायक निदेशक राजभाषा श्री एम एम शेख, श्री रितुल गांधी, श्री वी एम वहोरा, वरिष्ठ लेखाधिकारी सुश्री पूजा राठोर, सहायक लेखाधिकारी श्री चेतन सैन, श्री रामस्वरूप मंगवा, सहायक अधीक्षक श्री जीनेश पटेल, श्री रमेश पटेल, श्री भाविन प्रजापति, श्री रोनक शाह, डाक निरीक्षक सुश्री पायल पटेल, श्री योगेन्द्र राठोड, सहित तमाम अधिकारी-कर्मचारी उपस्थित रहे।
સંચાર-ક્રાંતિ, માહિતી ટેક્નોલોજી અને નવીનતાની ભાષા તરીકે હિન્દી નવા પરિમાણો બનાવી રહી છે - પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ
પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવે અમદાવાદમાં આયોજિત હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન યોજાયેલી સ્પર્ધાના વિજેતાઓને પુરસ્કૃત કર્યા
વિશ્વમાં 1 અબજ 30 કરોડ લોકો સાથે ત્રીજી સૌથી મોટી બોલાતી ભાષા છે હિન્દી – પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ
હિન્દી રાજભાષા હોવા સાથે ભારતની ગૌરવશાળી સાહિત્યિક પરંપરા અને સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાની પ્રતિનિધી ભાષા પણ છે. આ માત્ર સંવાદનું માધ્યમ જ નથી, પરંતુ અમારી સંવેદનાઓ, મૂલ્યો અને ઓળખની અભિવ્યક્તિ છે. વર્તમાન સમયમાં હિન્દીની પહોંચ માત્ર ભારત સુધી મર્યાદિત નથી રહી, પરંતુ આ ભાષાએ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ પોતાની સશક્ત ઉપસ્થિતિ નોંધાવી છે. વિશ્વના અનેક દેશોમાં હિન્દી માત્ર બોલાતી જ નથી, પરંતુ તેને અભ્યાસ કરવામાં અને પ્રશંસા કરવામાં પણ આવે છે. આ ભાષા આપણા હૃદયની ભાવના છે, જે જીવનના દરેક રંગને સહજતાથી વ્યક્ત કરે છે. અમને હિન્દી પર ગર્વ છે, કારણ કે તે માત્ર અમારી માતૃભાષા અને રાજભાષા જ નથી, પરંતુ અમારી સંસ્કૃતિ, સભ્યતા અને આત્મસન્માનનું પ્રતિક પણ છે. તેથી હિન્દીને અપનાવવું, તેનો પ્રયોગ કરવો અને તેના વિકાસમાં સહભાગી બનવું દરેક ભારતીયનું કર્તવ્ય છે. ઉપરોક્ત વિચાર વરિષ્ઠ સાહિત્યકાર તથા ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્ર, અમદાવાદના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણકુમાર યાદવે 29 સપ્ટેમ્બર, 2025ના રોજ પોસ્ટ વિભાગ દ્વારા ક્ષેત્રીય કાર્યાલય, અમદાવાદ ખાતે આયોજિત હિન્દી પખવાડિયાના સમાપન અને પુરસ્કાર વિતરણ સમારોહની અધ્યક્ષતા કરતાં વ્યક્ત કર્યા. આ અવસરે હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન યોજાયેલી વિવિધ સ્પર્ધાના વિજેતાઓને તેમણે પુરસ્કૃત કર્યા.
પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે હિન્દી પોતાની સરળતા, સુબોધતા અને વૈજ્ઞાનિકતાના કારણે વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી બોલાતી ભાષા બની ચૂકી છે. સમગ્ર વિશ્વમાં 1 અબજ 30 કરોડ લોકો હિન્દી બોલવા અને સમજવા સક્ષમ છે. હજારો વર્ષોથી લોકભાષા અને જનભાષા તરીકે હિન્દી ભારતીય સમાજના વ્યાપક હિસ્સાનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી આવી છે. હિન્દી હવે માત્ર સાહિત્ય અને બોલચાલની ભાષા જ નહીં, પરંતુ વિજ્ઞાન-પ્રૌદ્યોગિકી, સંચાર ક્રાંતિ, માહિતી પ્રૌદ્યોગિકી અને વેપારની મહત્વપૂર્ણ ભાષા બની ગઈ છે. એ જ કારણસર ઑક્સફોર્ડ શબ્દકોશમાં 18 હજારથી વધુ હિન્દી શબ્દોનો સમાવેશ થયો છે. ડિજિટલ યુગમાં વેબસાઇટ્સ, બ્લોગ્સ અને સોશિયલ મીડિયા મારફતે હિન્દીનો પ્રભાવ વધુ વધ્યો છે. હિન્દીની મીઠાશ "વસુધૈવ કુટુંબકમ" ની ભાવનાને મૂર્તિમંત કરે છે અને તેની સરળતામાં ગહન જ્ઞાન સમાયેલું છે. આજના અમૃતકાળમાં હિન્દીને પરિવર્તન અને વિકાસની ભાષા તરીકે નવો આયામ મળ્યો છે. હિન્દીની સૌથી મોટી શક્તિ તેના બોલનારાઓની વિશાળ સંખ્યા છે. હિન્દી માત્ર અમારી માતૃભાષા જ નહીં, પરંતુ રાજભાષા પણ છે. તેથી તેને ફક્ત રાજકીય કાર્યક્રમોમાં મર્યાદિત ન રાખી, આપણી દૈનિક જીવનશૈલીમાં અપનાવવી અને આવતી પેઢીઓને તેના પ્રચાર-પ્રસાર માટે પ્રેરિત કરવી આવશ્યક છે.
સહાયક નિદેશક (રાજભાષા) શ્રી એમ. એમ. શેખે જણાવ્યું કે પોસ્ટ વિભાગ તરફથી હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન હિન્દી નિબંધ લેખન, હિન્દી કાવ્ય પઠન, હિન્દી વ્યાકરણ, હિન્દી પ્રશ્નોત્તરી, હિન્દીથી અંગ્રેજી અને અંગ્રેજીથી હિન્દી અનુવાદ, હિન્દી અંતાક્ષરી અને તાત્કાલિક ભાષણ જેવી સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરવામાં આવ્યું, જેમાં તમામ કર્મચારીઓએ ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લીધો અને હિન્દી પખવાડિયાને સફળ બનાવવા માટે પોતાનો ફાળો આપ્યો.
હિન્દી પખવાડિયા દરમિયાન આયોજિત વિવિધ કાર્યક્રમોના વિજેતાઓને પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે પુરસ્કૃત કર્યા. નિબંધ લેખન સ્પર્ધામાં લોકેશ કુમાવત, હાર્દિક સાલવી, મૌલિક દેસાઈએ ક્રમશઃ પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય પુરસ્કાર મેળવ્યા. પ્રશ્નોત્તરી સ્પર્ધામાં ભરત રેગર, સિદ્ધાર્થ રાવલ, ગૌરીશંકર કુમાવતે પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય સ્થાન મેળવ્યું. અનુવાદ સ્પર્ધામાં ભરત રેગર, રાકેશ જ્યોતિષી અને હાર્દિક સાલવીને ક્રમશઃ પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યા. હિન્દી કાવ્ય પઠન સ્પર્ધામાં ભરત રેગરને પ્રથમ, મૌલિક ડાભી અને હાર્દિક સાલવીને દ્વિતીય, જ્યારે યોગેશ રામાનુજને તૃતીય પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો. હિન્દી વ્યાકરણ સ્પર્ધામાં લોકેશ કુમાવતને પ્રથમ, તારાચંદ કુમાવતને દ્વિતીય, જ્યારે સિદ્ધાર્થ રાવલ, ગૌરીશંકર કુમાવત, રામસ્વરૂપ માંગવા અને રવિ રાવતને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યો. તાત્કાલિક ભાષણ સ્પર્ધામાં ગૌરીશંકર કુમાવતને પ્રથમ, યોગેશ રામાનુજ અને હાર્દિક સાલવીને દ્વિતીય, તથા કનૈયાલાલ શર્માને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યો. હિન્દી અંતાક્ષરી સ્પર્ધામાં લોકેશ કુમાવત, દર્શન શ્રીમાલી, દીક્ષિત રામી, કનિકા અગ્રવાલ અને યોગેશ પંચોલીને પ્રથમ પુરસ્કાર મળ્યો. સુશ્રી પાયલ પટેલ, દિપક નાયક, મૌલિક ડાભી, તારાચંદ કુમાવત અને ભરત રેગરને દ્વિતીય પુરસ્કાર મળ્યો. જ્યારે દિનેશ પ્રજાપતિ, દિપક પરમાર, હાર્દિક સાલવી, ધીરેન કુમાર અને અભિષેક પિઠડીયાને તૃતીય પુરસ્કાર મળ્યો.
કાર્યક્રમનું સંચાલન શ્રી ચિરાયુ વ્યાસે કર્યું, સ્વાગત સંબોધન સહાયક નિદેશક શ્રી વી. એમ. વહોરાએ આપ્યું અને આભાર સંબોધન સહાયક નિદેશક (રાજભાષા) શ્રી એમ. એમ. શેખે કર્યું. કાર્યક્રમમાં સહાયક નિદેશક (રાજભાષા) શ્રી એમ. એમ. શેખ, શ્રી રિતુલ ગાંધી, શ્રી વી. એમ. વહોરા, વરિષ્ઠ લેખાધિકારી સુશ્રી પૂજા રાઠોર, સહાયક લેખાધિકારી શ્રી ચેતન સૈન, શ્રી રામસ્વરૂપ માંગવા, સહાયક અધીક્ષક શ્રી જીનેશ પટેલ, શ્રી રમેશ પટેલ, શ્રી ભાવિન પ્રજાપતિ, શ્રી રોનક શાહ, ડાક નિરીક્ષક શ્રી યોગેન્દ્ર રાઠોડ સહિત તમામ અધિકારી-કર્મચારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા.
Hindi has become the third most widely spoken language in the world with 1.3 billion people– Postmaster General Krishna Kumar Yadav
Postmaster General Krishna Kumar Yadav felicitated the Winners of competitions organized during Hindi Pakhwada in Ahmedabad
Hindi is creating new dimensions as the language of IT & Communications, Science and Technology and Innovation-Postmaster General Krishna Kumar Yadav
Hindi is not only the official language of India but also a representative of the country’s glorious literary tradition and rich cultural heritage. It is not merely a medium of communication but an expression of our emotions, values, and identity. In the present time, the reach of Hindi is no longer confined to India; it has also established a strong presence at the international level. In many countries around the world, Hindi is not only spoken but also studied and appreciated. Hindi language reflects the sentiments of our hearts and expresses every color of life with ease. We are proud of Hindi, as it is not only our mother tongue and official language but also a symbol of our culture, civilization, and self-respect. Therefore, adopting Hindi, using it, and contributing to its development is the duty of every Indian. These views were expressed by senior litterateur and Postmaster General of North Gujarat Region, Ahmedabad, Shri Krishna Kumar Yadav, while presiding over the Hindi Pakhwada Closing and Felicitation Ceremony organized by the Department of Posts at the Regional Office, Ahmedabad on 29th September 2025. On this occasion, he also felicitated to the winners of various competitions held during Hindi Pakhwada.
Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that due to its simplicity, intelligibility, and scientific nature, Hindi has become the third most widely spoken language in the world. Around 1.3 billion people worldwide can speak and understand Hindi. For thousands of years, Hindi has represented a vast segment of Indian society as both a vernacular and a people’s language. Today, Hindi is not only a language of literature and conversation but has also become a key language in science and technology, communication, information technology, and business. This is why, more than 18,000 Hindi words have been included in the Oxford Dictionary. In the digital era, the influence of Hindi has further expanded through websites, blogs, and social media. The sweetness of Hindi embodies the spirit of “Vasudhaiva Kutumbakam”, and its simplicity carries profound knowledge. In today’s Amrit Kaal, Hindi has gained a new dimension as a language of transformation and development. The greatest strength of Hindi lies in its vast number of speakers. Hindi is not only our mother tongue but also the official language of the country. Therefore, it is essential not to limit it to official programs alone but to embrace it in daily life and inspire future generations to promote and propagate it.
Assistant Director (Rajbhasha) Shri M M Shaikh said that during Hindi Pakhwada, Department of Posts organized various competitions such as Essay writing, Poetry Reading, Hindi Grammar, Hindi Quiz, Translation, Antakshari and extempore speech. All employees participated with great enthusiasm and contributed to the success of Hindi Pakhwada.
The winners of the competitions held during the Hindi Pakhwada were felicitated by Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav. In the Essay Writing Competition, Lokesh Kumawat, Hardik Salvi, and Maulik Desai secured the first, second, and third prizes respectively. In the Quiz Competition, Bharat Regar, Siddharth Rawal, and Gauri Shankar Kumawat secured the first, second, and third prizes. In the Translation Competition, Bharat Regar, Rakesh Jyotishi, and Hardik Salvi were awarded the first, second, and third prizes respectively. In the Hindi Poetry Reading Competition, Bharat Regar was awarded the first prize, Maulik Dabhi and Hardik Salvi the second prize, and Yogesh Ramanuj the third prize. In the Hindi Grammar Competition, Lokesh Kumawat secured the first prize, Tarachand Kumawat the second prize, while Siddharth Rawal, Gauri Shankar Kumawat, Ramswroop Mangwa, and Ravi Rawat were awarded the third prize. In the Extempore Speech Competition, Gauri Shankar Kumawat won the first prize, Yogesh Ramanuj and Hardik Salvi received the second prize, and Kanaiyalal Sharma was awarded the third prize.
In the Antakshari Competition, Lokesh Kumawat, Darshan Shrimali, Dixit Rami, Kanika Agrawal, and Yogesh Pancholi awared the first prize; Ms. Payal Patel, Dipak Nayak, Maulik Dabhi, Tarachand Kumawat, and Bharat Regar secured the second prize; while Dinesh Prajapati, Dipak Parmar, Hardik Salvi, Dhiren Kumar, and Abhishek Pithdiya received the third prize.
The program was anchored by Shri Chirayu Vyas, with the welcome speech by Assistant Director Shri V M Vahora and the vote of thanks by Assistant Director (Rajbhasha) Shri M. M. Shaikh. The program was also attended by Assistant Director Sh. Ritul Gandhi, Sr. Accounts Officer Ms. Pooja Rathore, Assistant Accounts Officer Shri Chetan Sain, Shri Ramswaroop Mangwa, Assistant Superintendent Shri Jinesh Patel, Shri Ramesh Patel, Shri Ronak Shah, Shri Bhavin Prajapati, Postal Inspector Shri Yogendra Rathod and other officials.
संचार-क्रांति, सूचना-प्रौद्योगिकी और नवाचार की भाषा के रूप में हिंदी रच रही नए आयाम-पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव
पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव ने हिंदी पखवाड़ा के दौरान अहमदाबाद में आयोजित प्रतियोगिता के विजेताओं को किया पुरस्कृत
.jpeg)
