Good News for Pensioners: Biometric-based Digital Life Certificate can be generated at Door Step through Postman – Postmaster General Krishna Kumar Yadav

अब पेंशनरों को जीवन प्रमाणपत्र जमा करने के लिए कोषागार, बैंक या अन्य किसी विभाग में भटकने की जरूरत नहीं है। पेंशनर अपने नजदीकी डाकघर के पोस्टमैन या ग्रामीण डाक सेवक के माध्यम से डिजिटल लाइफ सर्टिफिकेट जारी करवा सकते हैं। इसके लिए मात्र 70 रुपये का शुल्क निर्धारित किया गया है। यह प्रमाण पत्र स्वतः संबंधित विभाग को ऑनलाइन पहुंच जाएगा। इससे पेंशन मिलने में कोई रुकावट नहीं आएगी। उक्त जानकारी उत्तर गुजरात परिक्षेत्र, अहमदाबाद के पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने दी।यह पहल 'डिजिटल इंडिया' के विज़न को सशक्त बनाते हुए सरकारी सेवाओं को नागरिकों के घर तक पहुँचाने की दिशा में डाक विभाग का एक महत्वपूर्ण कदम है।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि, इंडिया पोस्ट पेमेंट्स बैंक के माध्यम से केंद्र व राज्य सरकार सभी विभागों के पेंशनरों को घर बैठे डिजिटल लाइफ सर्टिफिकेट प्रदान करने की सुविधा प्रदान की जा रही है। डोरस्टेप डीएलसी सेवा के माध्यम से अति वरिष्ठ और दिव्यांग पेंशनभोगियों पर विशेष ध्यान दिया जा रहा है। डाक विभाग अब केवल डाक नहीं पहुँचाता, बल्कि नागरिकों को डिजिटल सेवाओं की सुविधा उनके द्वार तक उपलब्ध करा रहा है।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने कहा कि पेंशनर इस सुविधा को प्राप्त करने के लिए अपने क्षेत्र के पोस्टमैन से  संपर्क कर सकते है। इसके लिए पेंशनर को आधार नंबर, मोबाइल नंबर, ईमेल आई डी, बैंक या डाकघर बचत खाता नंबर और पीपीओ नंबर देना होगा। प्रमाण पत्र जनरेशन प्रक्रिया पूरी होने पर, पेंशनर को उनके मोबाइल नंबर पर एक पुष्टि एस.एम.एस प्राप्त होगा और प्रमाण पत्र को https://jeevanpramaan.gov.in/ppouser/login पर अगले दिन के बाद ऑनलाइन देखा जा सकेगा एवं अपने दिए गए ईमेल आई डी पर प्राप्त हो जायेगा। इस पहल का उद्देश्य फेस ऑथेंटिकेशन (चेहरा प्रमाणीकरण) तकनीक और फिंगरप्रिंट बायोमेट्रिक ऑथेंटिकेशन की डिजिटल प्रक्रिया के उपयोग को बढ़ावा देना है, जिससे सभी पेंशनरों, विशेष रूप से दूरदराज के क्षेत्रों में रहने वालों को सुविधाजनक सेवाएं मिल सकें।

गौरतलब है कि प्रधानमंत्री श्री नरेन्द्र मोदी ने अपने मन की बात संबोधन (24 नवंबर, 2024) और संविधान दिवस संबोधन (26 नवंबर, 2024) में इस बात पर प्रकाश डाला था कि कैसे डिजिटल जीवन प्रमाण पत्र जैसी डिजिटल इंडिया पहलों ने देश भर के वरिष्ठ नागरिकों के लिए पेंशन प्रक्रिया को सरल बना दिया है। कार्मिक, लोक शिकायत और पेंशन मंत्रालय का पेंशन और पेंशनभोगी कल्याण विभाग 1 से 30 नवंबर, 2025 तक राष्ट्रव्यापी डिजिटल जीवन प्रमाण पत्र (डीएलसी) अभियान 4.0 का आयोजन कर रहा है। डिजिटल इंडिया और जीवन को आसान बनाने के लक्ष्‍य को पूरा करने वाला यह अभियान पेंशनभोगियों के डिजिटल सशक्तिकरण के सरकार के दृष्टिकोण के तहत एक प्रमुख पहल है। डीएलसी अभियान 4.0 का लक्ष्य संतृप्ति-आधारित पहुंच दृष्टिकोण के माध्यम से 2,000 से ज़्यादा शहरों और कस्बों में दो करोड़ पेंशनभोगियों तक पहुंचना है।

पोस्टमास्टर जनरल श्री कृष्ण कुमार यादव ने बताया कि डाक विभाग निरंतर सुधारों तथा नागरिक-केंद्रित नवाचारों के माध्यम से लोगों के जीवन को आसान बनाने के लिए सतत प्रयासरत है। डिजिटल जीवन प्रमाणपत्र अभियान से वरिष्ठ नागरिकों को अब घर बैठे ही सुविधाजनक और त्वरित सेवा उपलब्ध हो रही है, जिससे उनका जीवन और अधिक सरल बन गया है।

गौरतलब है कि पेंशनरों को प्रत्येक वर्ष  सामान्यतया नवंबर और दिसंबर माह में कोषागार, बैंक या संबंधित विभाग में जीवन प्रमाणपत्र प्रस्तुत करना होता है। इसके लिए  दूरदराज इलाके के पेंशनरों को कोषागार आने में कई बार कठिनाइयों का सामना करना पड़ता है एवं यात्रा आदि में भी काफी व्यय होता है। ऐसे में डाक विभाग की इस पहल से  पेंशनरों को काफी सहूलियत मिलेगी। इसके साथ-साथ पेंशनर डाकिया के माध्यम से घर बैठे पेंशन की धनराशि आधार इनेबल्ड पेमेंट सिस्टम के माध्यम से अपने बैंक खाते से निकाल सकते हैं।

પેન્શનરો માટે ખુશખબર: હવે ઘર બેઠા પોસ્ટમેન દ્વારા મળશે બાયોમેટ્રિક આધારિત ડિજિટલ જીવન પ્રમાણપત્ર  – પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

પોસ્ટ વિભાગની પહેલ: પેન્શનરોને જીવન પ્રમાણપત્ર માટેના ચક્કરોથી મુક્તિ, હવે ઘર બેઠા પોસ્ટમેન દ્વારા બનશે ડિજિટલ જીવન પ્રમાણપત્ર – પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

પોસ્ટ વિભાગ હવે માત્ર પોસ્ટ જ નથી પહોંચાડતું, પરંતુ નાગરિકોને ડિજિટલ સેવાઓની સુવિધા તેમના ઘરઆંગણે પહોંચાડે છે – પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ કૃષ્ણ કુમાર યાદવ

પેન્શનરોને હવે જીવન પ્રમાણપત્ર જમા કરવા માટે ટ્રેઝરી, બેંક અથવા અન્ય કોઈ વિભાગમાં જવાની જરૂર નથી. પેન્શનરો તેમની નજીકની પોસ્ટ ઓફિસમાં પોસ્ટમેન અથવા ગ્રામીણ ડાક સેવક દ્વારા બનાવેલ ડિજિટલ જીવન પ્રમાણપત્ર મેળવી શકે છે. આ માટેની ફી ફક્ત ₹70 છે. આ પ્રમાણપત્ર આપમેળે સંબંધિત વિભાગને ઓનલાઈન મોકલવામાં આવશે. આનાથી પેન્શન મેળવવામાં કોઈપણ વિક્ષેપ ટાળી શકાશે. આ માહિતી અમદાવાદના ઉત્તર ગુજરાત પરિક્ષેત્રના પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે આપી.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે ઇન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંક દ્વારા, તમામ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના વિભાગોના પેન્શનરોને તેમના ઘરે ડિજિટલ જીવન પ્રમાણપત્ર આપવાની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે. ડોરસ્ટેપ ડીએલસી સેવા દ્વારા ખૂબ જ વરિષ્ઠ અને દિવ્યાંગ પેન્શનરો પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે. આ પહેલ 'ડિજિટલ ઇન્ડિયા' ના વિઝનને મજબૂત બનાવવા અને નાગરિકોના ઘરઆંગણે સરકારી સેવાઓ પહોંચાડવા તરફ પોસ્ટ વિભાગનું એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. ટપાલ વિભાગ હવે ફક્ત પોસ્ટ પહોંચાડતું નથી, પરંતુ નાગરિકોને તેમના ઘરઆંગણે ડિજિટલ સેવાઓ પણ પૂરી પાડે છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે પેન્શનરો આ સુવિધા મેળવવા માટે તેમના સ્થાનિક પોસ્ટમેનનો સંપર્ક કરી શકે છે. તેમણે પોતાનો આધાર નંબર, મોબાઇલ નંબર, ઇમેઇલ આઈડી, બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસ બચત ખાતા નંબર અને પીપીઓ નંબર આપવાની જરૂર પડશે. પ્રમાણપત્ર બનાવવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી, પેન્શનરોને તેમના મોબાઇલ નંબર પર એક પુષ્ટિકરણ એસએમએસ પ્રાપ્ત થશે, અને પ્રમાણપત્ર બીજા દિવસે https://jeevanpramaan.gov.in/ppouser/login પર ઓનલાઈન જોઈ શકાશે અને તેમના ઇમેઇલ આઈડી પર પણ મોકલવામાં આવશે. આ પહેલનો હેતુ ફેસ ઓથેન્ટિકેશન ટેકનોલોજી અને ફિંગરપ્રિન્ટ બાયોમેટ્રિક ઓથેન્ટિકેશન જેવી ડિજિટલ પ્રક્રિયાઓના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, જેનાથી બધા પેન્શનરો, ખાસ કરીને દૂરના વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને અનુકૂળ સેવાઓ પૂરી પાડવામાં આવશે.

ઉલ્લેખનીય છે કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તેમના મન કી બાત સંબોધન (24 નવેમ્બર, 2024) અને બંધારણ દિવસ સંબોધન (26 નવેમ્બર, 2024) માં, ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ જેવી ડિજિટલ ઇન્ડિયા પહેલોએ દેશભરના વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે પેન્શન પ્રક્રિયાને કેવી રીતે સરળ બનાવી છે તે પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. કાર્મિક, જાહેર ફરિયાદ અને પેન્શન મંત્રાલયના પેન્શન અને પેન્શનરો કલ્યાણ વિભાગ (DOPPW) 1 થી 30 નવેમ્બર, 2025 દરમિયાન રાષ્ટ્રવ્યાપી ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ (DLC) ઝુંબેશ 4.0 નું આયોજન કરી રહ્યું છે. ડિજિટલ ઇન્ડિયા અને જીવનને સરળ બનાવવાના હેતુને સાકાર કરતું આ અભિયાન પેન્શનરોના ડિજિટલ સશક્તિકરણ તરફ સરકારના દૃષ્ટિકોણ હેઠળની એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ છે.  ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ અભિયાન 4.0નું લક્ષ્ય “સંતૃપ્તિ આધારિત પહોંચ” અભિગમ દ્વારા 2,000થી વધુ શહેરો અને નગરોમાં બે કરોડ પેન્શનરો સુધી પહોંચવાનું છે.

પોસ્ટમાસ્ટર જનરલ શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવે જણાવ્યું કે પોસ્ટ વિભાગ સતત સુધારાઓ અને નાગરિક-કેન્દ્રિત નવીનતાઓ દ્વારા લોકોના જીવનને સરળ બનાવવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ છે. ડિજિટલ લાઇફ સર્ટિફિકેટ અભિયાન દ્વારા હવે વરિષ્ઠ નાગરિકોને ઘર બેઠા જ સરળ અને ઝડપી સેવા મળી રહી છે, જેના કારણે તેમનું જીવન વધુ સુવિધાજનક અને નિર્વિઘ્ન બની ગયું છે.

નોંધનીય છે કે પેન્શનરોએ દર વર્ષે નવેમ્બર અને ડિસેમ્બરમાં ટ્રેઝરી, બેંક અથવા સંબંધિત વિભાગમાં જીવન પ્રમાણપત્ર જમા કરવું જરૂરી છે. આ હેતુ માટે, દૂરના વિસ્તારોના પેન્શનરોને ઘણીવાર ટ્રેઝરી જવા માટે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે, અને મુસાફરી ખર્ચ પણ નોંધપાત્ર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, ટપાલ વિભાગ દ્વારા આ પહેલ પેન્શનરોને નોંધપાત્ર સુવિધા પૂરી પાડશે. વધુમાં, પેન્શનરો પોસ્ટમેન દ્વારા તેમના ઘરેથી આધાર સક્ષમ ચુકવણી સિસ્ટમ દ્વારા તેમના બેંક ખાતાઓમાંથી તેમના પેન્શન ભંડોળ ઉપાડી શકે છે.

Good News for Pensioners: Biometric-based Digital Life Certificate can be generated at Door Step through Postman – Postmaster General Krishna Kumar Yadav

Department of Posts Initiative: Pensioners No Longer Need to Visit Offices – Digital Life Certificate can now be made at door step through Postman - Postmaster General Krishna Kumar Yadav

India Post is no longer limited to delivering Letters – It is now delivering Digital Services to Citizens at their doorstep - Postmaster General Krishna Kumar Yadav

Now, pensioners no longer need to visit the treasury, bank, or any other department for submitting their life certificate. Pensioners can obtain the Digital Life Certificate (DLC) from the nearest Post office or can also be get it generated by Postman or Gramin Dak Sevak. For this, a nominal transaction fee of Rs.70/- shall be charged for the DLC generation by the Postman/ Gramin Dak Sevak. The life certificate will automatically reach the concerned department online, ensuring uninterrupted pension payments. This information was shared by Shri Krishna Kumar Yadav, Postmaster General, North Gujarat Region, Ahmedabad.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that through India Post Payments Bank, the facility of generating Digital Life Certificates is being provided to Central and State Government pensioners at their doorstep. The Doorstep DLC Service gives special attention to very senior citizens and differently-abled pensioners. This initiative is an important step by the India Post towards strengthening the vision of 'Digital India' and bringing government services to the doorsteps of citizens. Department of Posts is no longer just delivering mail, but also provides digital services at the doorsteps of citizens.

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav further told that pensioners can avail DLC service by contacting the postman of their area. For this, the pensioner needs to provide their Aadhaar number, mobile number, email ID, bank or Post office savings account number, and PPO number. On completion of the certificate generation process, confirmation SMS will be received by the pensioner’s registered mobile number. The certificate can be viewed online at https://jeevanpramaan.gov.in/ppouser/login after T+1 day and will also be received to their registered email ID. This initiative aims to promote the use of facial authentication and fingerprint biometric authentication technologies, thereby providing convenient services to all pensioners, especially those living in remote areas.

It is noteworthy that Prime Minister Shri Narendra Modi, in his Mann Ki Baat address (24 November 2024) and Constitution Day address (26 November 2024), highlighted how initiatives like the Digital Life Certificate under Digital India campaign have simplified the pension process for senior citizens across the country. The Department of Pension and Pensioners’ Welfare (DoPPW) under the Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions is organizing the nationwide Digital Life Certificate (DLC) Campaign 4.0 from 1st to 30th November 2025. This campaign aligns with the Government’s vision of digital empowerment of pensioners under Digital India, making their lives easier. DLC Campaign 4.0 aims to reach over two crore pensioners in more than 2,000 cities and towns through a saturation-based outreach approach.
 

Postmaster General Shri Krishna Kumar Yadav said that the Department of Posts is continuously striving to make people’s lives easier through ongoing reforms and citizen-centric innovations. The Digital Life Certificate campaign provides senior citizens with a convenient and prompt service right from their homes, making their lives even more comfortable.

It is worth mentioning that pensioners are generally required to submit their life certificate every year in November or December at the treasury, bank or concerned department. For this, Pensioners residing in remote areas often face difficulties to attend the treasury and it also causes expenditure involved in travelling etc. With this initiative by the Postal Department, pensioners will get great relief. Moreover, pensioners can also withdraw their pension amount from their bank accounts through the Aadhaar Enabled Payment System (AEPS) with the help of the Postman at their doorstep.

 

 

 

 

 

 

 पेंशनर्स के लिए खुशखबरी : घर बैठे डाकिया के माध्यम से बनेगा डिजिटल लाइफ सर्टिफिकेट - पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

डाक विभाग की पहल: पेंशनर्स को जीवन प्रमाणपत्र के लिए चक्कर लगाने से निजात, घर बैठे डाकिया के माध्यम से बनेगा डिजिटल लाइफ सर्टिफिकेट-पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव

डाक विभाग अब केवल डाक नहीं पहुँचाता, बल्कि नागरिकों को डिजिटल सेवाओं की सुविधा उनके द्वार तक करा रहा उपलब्ध -पोस्टमास्टर जनरल कृष्ण कुमार यादव